Công tác quản lý đảng viên sinh hoạt đảng tạm thời tại Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2016- 2022)

Tóm tắt: Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh là đảng bộ cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng. Hằng năm, Đảng bộ Học viện tiếp nhận gần 3000 đảng viên sinh hoạt đảng tạm thời. Quán triệt tinh thần chỉ đạo của Bộ chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Đảng bộ Học viện đã có nhiều biện pháp để thực hiện tốt công tác quản lý đảng viên sinh hoạt tạm thời trong thời gian học tập, rèn luyện tại Học viện.

Từ khóa: Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; quản lý đảng viên sinh hoạt tạm thời

1. Một số quan điểm của Đảng về quản lý đảng viên
Trong những năm 2016-2022, Đảng rất quan tâm quản lý, nâng cao chất lượng đôi ngũ cán bộ, đảng viên để ngăn chặn những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên nhằm xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh. Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành  nhiều văn bản để chỉ đạo công tác này.
Đại hội XII của Đảng đặc biệt chú trọng công tác thi hành Điều lệ Đảng, nhấn mạnh về đảng viên và công tác đảng viên, công tác kiểm tra giám sát, kỷ luật đảng viên. Cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội XII, Nghị quyết số 03- NQ/TW ngày 14-10-2016 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII nhấn mạnh “Cải cách thủ tục hành chính trong Đảng, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, đổi mới nâng cao chất lượng lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng trong tình hình mới”; “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ”.  Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh và học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Quy định số 29-QĐ/TW ngày 25-7-2016 của Ban Chấp hành Trung ương về thi hành Điều lệ Đảng; Hướng dẫn số 01-HD/TW ngày 20-9-2016 của Ban Bí thư Trung ương về một số vấn đề cụ thể thi hành Điều lệ Đảng. Nhằm cụ thể hóa và chỉ đạo trực tiếp công tác quản lý, đánh giá chất lượng đảng viên, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương khóa XII ra Quy định số 132-QĐ/TW ngày 8-3-2018 “về việc kiểm điểm và đánh giá, xếp loại chất lượng hằng năm đối với tập thể, cá nhân trong hệ thống chính trị”.
Đại hội XIII (2021) của Đảng khẳng định vai trò của cấp ủy trong việc nâng cao chất lượng đảng viên. Đổi mới công đánh giá, xếp loại đảng viên bảo đảm thực chất¹. Trung ương Đảng ban hành nhiều Quy định như: Quy định số 22-QĐ/TW ngày 28-7-2021 của Ban Chấp hành Trung ương “Về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng”; Quy định số 37-QĐ/TW ngày 25-10-2021 của Ban Chấp hành Trung ương “Về những điều đảng viên không được làm”; Quy định số 58-QĐ/TW ngày 8-2-2022 của Bộ Chính trị “Về một số vấn đề bảo vệ chính trị nội bộ Đảng”; Quy định số 69-QĐ/TW ngày 6-7-2022 của Bộ Chính trị “Về kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm”. Trong nhiều cuộc hội nghị, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành các kết luận liên quan đến công tác quan đảng viên nhằm nâng cao chất lượng đảng viên, như Kết luận số 21-KL/TW ngày 25-10-2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng “Về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; Kết luận số 40-KL/TW, ngày 18-7-2022 của Bộ Chính trị “Về nâng cao hiệu quả công tác quản lý biên chế của hệ thống chính trị giai đoạn 2022 - 2026”… Ngày 16-6-2022, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết số 21-NQ/TW “Về tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới”.
Ngoài ra còn có một số văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện, như Hướng dẫn số 21-HD/BTCTW ngày 18-10-2019 của Ban Tổ chức Trung ương; Hướng dẫn số 13-HD/ĐUK ngày 4-11-2019 của Ban Thường vụ Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương “về kiểm điểm, đánh giá, xếp loại chất lượng hằng năm đối với tổ chức đảng, đảng viên và tập thể, cá nhân cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp”. Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương ban hành Chỉ thị số 03-CT/ĐUK ngày 10-11-2022 về “tăng cường công tác quản lý đảng viên trong Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương”…
Những văn bản trên cho thấy, Đảng rất quan tâm đến công tác quản lý cán bộ, đảng viên, vì công tác cán bộ, đảng viên là “then chốt” của công tác xây dựng Đảng. Cán bộ, đảng viên mạnh thì sức chiến đấu của các tổ chức đảng mới cao, đây là nhân tố quyết định sự thắng lợi của sự nghiệp cách mạng.
2. Công tác quản lý đảng viên sinh hoạt tạm thời tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và một số kết quả, kinh nghiệm
Từ 2016 đến 2022, quán triệt tinh thần chỉ đạo của Bộ chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Đảng ủy Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh luôn quan tâm công tác quản lý đảng viên sinh hoạt đảng tạm thời, do đó, công tác quản lý đảng viên và sinh hoạt của đảng viên trong diện này ngày càng hoàn thiện, đạt hiệu quả tốt.
Đảng bộ Học viện có 33 tổ chức đảng cơ sở trực thuộc, trong đó có 8 đảng bộ cơ sở (với 5 đảng bộ có quy mô lớn, gồm: Đảng bộ Học viện Báo chí và Tuyên truyền: 29 chi bộ trực thuộc; Đảng bộ Học viện Chính trị khu vực I: 20 chi bộ trực thuộc; Đảng bộ Học viện Chính trị khu vực II: 19 chi bộ trực thuộc; Đảng bộ Học viện Chính trị khu vực III: 20 chi bộ trực thuộc; Đảng bộ Học viện Chính trị khu vực IV: 16 chi bộ trực thuộc) và 25 chi bộ cơ sở, với 1.869 đảng viên sinh hoạt chính thức. Hằng năm, Đảng bộ Học viện tiếp nhận gần 3000 đảng viên sinh hoạt đảng tạm thời.
Đặc biệt, trong 5 năm (2018-2022), công tác quản đảng viên sinh hoạt tạm thời được chỉ đạo chặt chẽ. Ngày 7-2-2018, Ban Thường vụ Đảng ủy Học viện ban hành Nghị quyết số 13-NQ/ĐU về tăng cường kỷ cương, kỷ luật ở Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Nghị quyết yêu cầu các tổ chức đảng trực thuộc Đảng bộ Học viện đề cao chuẩn mực văn hóa Trường Đảng, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để tăng cường công tác quản lý đảng viên, xiết chặt kỷ cương, kỷ luật đối với tổ chức đảng, đảng viên. Công văn số 123-CV/ĐU ngày 13-6-2021 của Ban Thường vụ Đảng ủy Học viện chỉ đạo các tổ chức đảng trực thuộc Đảng ủy Học viện về thực hiện nghiêm Chỉ thị số 28-CT/TW ngày 21-1-2019 của Ban Bí thư về “nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên và rà soát, sàng lọc, đưa những đảng viên không đủ tư cách ra khỏi Đảng”. Đảng ủy Học viện ban hành Hướng dẫn số 10-HD/ĐU ngày 15-11- 2019 của Đảng ủy Học viện “về tổng kết, nhận xét, khen thưởng đảng viên khối chi bộ học viên tại Đảng bộ Học viện”. Hằng năm, Đảng ủy Học viện ban hành kế hoạch về tổng kết đảng bộ, chi bộ cơ sở, chi bộ trực thuộc Đảng ủy Học viện, chỉ đạo các đảng bộ, chi bộ trực thuộc Đảng ủy Học viện tiến hành kiểm điểm, đánh giá, xếp loại chất lượng đối với tổ chức đảng, đảng viên và tập thể, cá nhân cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp thuộc Học viện². Trong kế hoạch, Đảng ủy Học viện yêu cầu các tổ chức đảng kiểm điểm kỹ từng đảng viên, đánh giá, nhận xét ưu điểm, khuyết điểm, chỉ ra mặt mạnh, mặt yếu và đề ra giải pháp khắc phục; việc xếp loại đảng viên phải dân chủ, công khai, khen thưởng đúng người, đúng việc…
Ngay sau khi đảng viên chuyển sinh hoạt đảng về sinh hoạt tại Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Đảng ủy Học viện phân công cán bộ chuyên trách tiếp nhận chuyển sinh hoạt đảng tạm thời của học viên; thành lập chi bộ sinh hoạt đảng tạm thời, chỉ định chi ủy chi bộ lớp; tập huấn nghiệp vụ công tác đảng cho toàn bộ đảng viên; hướng dẫn nghiệp vụ cấp ủy cho đội ngũ cấp ủy; ban hành hướng dẫn đánh giá, xếp loại đảng viên sinh hoạt đảng tạm thời. Hằng năm, tổ chức giao ban khối học viên (giao ban khi mới nhập học, giao ban khi gần kết thúc khóa học) để nắm tình hình tư tưởng, tâm tư nguyện vọng, những vướng mắc, khó khăn của đảng viên, học viên khi sinh hoạt và học tập tại Đảng bộ Học viện. Đảng ủy Học viện chỉ đạo các đơn vị liên quan kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc của học viên để bảo đảm tốt nhất các điều kiện học tập, rèn luyện của học viên tại Học viện. Định kỳ hằng tháng, Đảng ủy Học viện nắm bắt tình hình hoạt động chi bộ sinh hoạt tạm thời khối học viên thông qua báo cáo của các chi bộ. Đảng ủy Học viện lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hiệu quả hoạt động của các chi bộ sinh hoạt tạm thời; phân công đội ngũ cán bộ phụ trách chi bộ tham dự sinh hoạt chi bộ, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, giám sát quá trình sinh hoạt chi bộ, chỉ đạo tập thể chi bộ thực hiện các nhiệm vụ chính trị, xây dựng chi bộ trong sạch, vững mạnh.
Hằng năm, Đảng ủy Học viện lãnh đạo, chỉ đạo các chi bộ tiến hành tổng kết năm học, nhận xét, đánh giá, xếp loại đảng viên và đề nghị khen thưởng đảng viên. Trên cơ sở đó, các chi bộ sinh hoạt tạm thời tổng kết năm học, đánh giá, xếp loại, đề nghị khen thưởng đảng viên. Thường trực Đảng ủy Học viện (được Ban Thường vụ Đảng ủy ủy quyền) xem xét, đánh giá kiểm điểm của đảng viên. Đánh giá, khen thưởng đảng viên theo các mức: “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”, khen thưởng “đảng viên đạt học lực giỏi và có nhiều thành tích trong hoạt động của chi bộ”. Kết thúc khóa học, Đảng ủy Học viện nhận xét đảng viên và giới thiệu đảng viên sinh hoạt đảng về nơi sinh hoạt chính thức.
Cùng với quản lý đảng viên, Đảng ủy Học viện đặc biệt quan tâm công tác phát triển Đảng đối với chi bộ sinh hoạt tạm thời tại các lớp đào tào, bồi dưỡng cán bộ trẻ của Học viện. Đây là lớp học cho các đối tượng sinh viên tốt nghiệp mới được tuyển dụng, cán bộ làm các lĩnh vực chuyên môn có năng lực giảng dạy, có nhu cầu, khả năng phát triển thành giảng viên. Nội dung học tập gồm các môn triết học, lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và phương pháp giảng dạy tích cực. Để tạo động lực cho quần chúng phấn đấu được đứng trong hàng ngũ của Đảng, Đảng ủy Học viện đã lãnh đạo, chỉ đạo chi bộ phân công đảng viên chính thức giúp đỡ, giác ngộ nâng cao hiểu biết về Đảng, rèn luyện thử thách và đề nghị Đảng ủy Học viện xem xét kết nạp quần chúng ưu tú vào Đảng. Qua đó, đã có 24 quần chúng ưu tú từ các lớp học này vào Đảng.
Để công tác quản lý đảng viên sinh hoạt đảng tạm thời đi vào nền nếp, hằng năm, Đảng ủy Học viện lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác kiểm tra, giám sát đối với hoạt động của các chi bộ sinh hoạt Đảng tạm thời. Nội dung kiểm tra, giám sát các chi bộ sinh hoạt tạm thời tập trung vào việc xây dựng các văn bản của chi bộ; triển khai nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng và của Đảng ủy Học viện; quán triệt và tổ chức triển khai các văn bản chỉ đạo của Đảng ủy Học viện; học tập và làm theo tấm gương về tư tưởng, đạo đức, phong cách của Hồ Chí Minh; chấp hành quy chế, quy định của đảng viên; lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị; duy trì sinh hoạt chi bộ; thực hiện nghiệp vụ công tác đảng... Tính chung, trong những năm 2010 - 2023, Đảng ủy Học viện đã tiến hành 115 cuộc kiểm tra đối với 115 chi bộ sinh hoạt tạm thời tại Học viện, gồm 94 Chi bộ Khối cao cấp lý luận chính trị; 7 chi bộ lớp đại học chính trị chuyên ngành; 13 chi bộ khối cao học các chuyên ngành; 2 chi bộ khối nghiên cứu sinh.
 Công tác kiểm tra, giám sát chi bộ sinh hoạt tạm thời không chỉ giúp Đảng ủy Học viện lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý chi bộ sinh hoạt Đảng tạm thời mà còn giúp Đảng ủy Học viện kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đảng viên, những hạn chế, vướng mắc của chi bộ và kịp thời đưa ra phương án hiệu quả nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy Học viện đến chi bộ sinh hoạt tạm thời.
Đảng ủy Học viện đã có những cách làm hay, sáng tạo trong việc truyền đạt Nghị quyết của Đảng đến đội ngũ đảng viên sinh hoạt Đảng tạm thời tại Đảng bộ Học viện. Định kỳ hằng tháng, Đảng ủy Học viện tổ chức sinh hoạt chính trị cho đảng viên sinh hoạt Đảng tạm thời tại Trung tâm Học viện, nội dung của các buổi sinh hoạt chính trị là những vấn đề chính trị được dư luận và đảng viên quan tâm, thông tin về thời sự trong nước và quốc tế… Đảng ủy Học viện đã làm tốt công tác sinh hoạt chính trị; báo cáo Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương; chỉ đạo kịp thời việc sinh hoạt chi bộ, giải quyết những khó khăn, vướng mắc của đảng viên khi sinh hoạt tại Đảng bộ Học viện.
Ngay sau khi chi bộ được thành lập, chỉ định chi ủy trên cơ sở nhất thể hóa chức danh lãnh đạo cấp ủy với chức danh quản lý lớp, cấp ủy chi bộ xây dựng dự thảo quy chế hoạt động của chi bộ; chương trình hoạt động toàn khóa; chương trình kiểm tra, giám sát toàn khóa xin ý kiến đảng viên trong chi bộ và ban hành các văn bản đó ngay từ tháng đầu tiên của khóa học.
Hằng tháng, các chi bộ sinh hoạt tạm thời tiến hành sinh hoạt chi bộ định kỳ và sinh hoạt chuyên đề. Chi bộ sinh hoạt tạm thời khối học viên hoạt động nền nếp, đúng quy định của Đảng về sinh hoạt chi bộ như: Định kỳ hằng tháng tổ chức họp chi bộ 1 lần và họp đột xuất khi cần; cuộc họp bảo đảm thời gian từ 90 phút trở lên; cấp ủy điều hành họp chi bộ; thực hiện quy trình sinh hoạt chi bộ theo Hướng dẫn số 09-HD/BTCTW; đảng viên trong chi bộ được quyền thảo luận các nội dung nêu trong dự thảo báo cáo; nghị quyết của chi bộ được ban hành thông qua biểu quyết quá bán của số đảng viên sinh hoạt chi bộ.
Hằng năm, chi bộ sinh hoạt tạm thời đã tiến hành tổng kết hoạt động, bình xét, xếp loại, đề xuất Đảng ủy Học viện khen thưởng đảng viên “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”³.
Công tác nhận xét, đánh giá, xếp loại đảng viên được các chi bộ sinh hoạt tạm thời thực hiện nghiêm túc, không có khiếu nại, tố cáo lên cấp trên của đảng viên các lớp.
Nhiều chi bộ sinh hoạt tạm thời đã thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát đảng viên trên toàn diện các mặt: thực hiện nhiệm vụ được giao; tu dưỡng rèn luyện đạo đức, lối sống; thực hiện quy định của Đảng về những điều đảng viên không được làm; kỷ luật phát ngôn; thực hiện quy định, quy chế học tập. Qua công tác kiểm tra, giám sát, đã chấn chỉnh kịp thời những hạn chế, khuyết điểm của đảng viên, góp phần xây dựng tập thể chi bộ trong sạch, vững mạnh; giúp đội ngũ cán bộ cấp ủy thực hành công tác quản lý đảng viên tại chi bộ sinh hoạt tạm thời.
Tuy nhiên, một số cấp ủy chi bộ sinh hoạt đảng tạm thời còn thiếu kinh nghiệm điều hành sinh hoạt chi bộ, thiếu xây dựng quy chế hoạt động của chi bộ, thiếu chương trình hoạt động toàn khóa và kế hoạch kiểm tra, giám sát đảng viên nên dẫn đến sức chiến đấu của một số tổ chức chi bộ sinh hoạt đảng tạm thời không mạnh, tính giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện đảng viên còn yếu.
Từ thực tiễn công tác quản lý đảng viên sinh hoạt đảng tạm thời tại Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Đảng ủy Học viện, có thể đúc kết một số kinh nghiệm sau:
Một là: Đảng ủy Học viện thường xuyên quán triệt, tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy các chi bộ sinh hoạt tạm thời thuộc Đảng bộ Học viện đối với công tác quản lý đảng viên, coi đây là nhiệm vụ quan trọng đối với việc, nâng cao chất lượng quản lý đảng viên - khâu đột phá về nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý, đặc biệt là đào tạo nghiệp vụ công tác đảng cho đội ngũ học viên theo học các hệ lớp của Học viện.
Hai là: Gắn chặt công tác quản lý đảng viên với việc giáo dục, rèn luyện đảng viên theo đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại các văn bản nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận. Trong thực hiện, cập nhật kịp thời các văn bản hướng dẫn công tác nghiệp vụ của Ban Tổ chức Trung ương, của Đảng ủy khối các cơ quan Trung ương, quán triệt các văn bản chỉ đạo cụ thể của Đảng ủy tới các tổ chức đảng, nơi đảng viên sinh hoạt tạm thời trong toàn hệ thống Học viện.
Ba là: Xây dựng đội ngũ đảng viên nói chung và đảng viên sinh hoạt đảng tạm thời nói riêng thật sự tiền phong, gương mẫu, có phẩm chất đạo đức cách mạng, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; ngăn ngừa đảng viên vi phạm kỷ luật Đảng và pháp luật của Nhà nước, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng, đảng viên, đóng góp vào sự thành công trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ Học viện .
Bốn là: Chú trọng công tác bồi dưỡng kiến thức về Đảng nói chung và hướng dẫn nghiệp vụ cấp ủy, hướng dẫn nghiệp vụ công tác Đảng cho đảng viên sinh hoạt đảng tạm thời khi theo học các hệ lớp tại Đảng bộ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, nhất là đảng viên sinh hoạt tạm thời theo học hệ Cao cấp Lý luận chính trị. Thực hiện tốt công tác này cũng góp phần giúp cho học viên - những đảng viên sinh hoạt tạm thời tại Học viện có thêm kinh nghiệm vận dụng vào công tác đảng tại nơi công tác.



1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQGST, H, 2021, T. I, tr.186. 
2. Công văn số 432-CV/ĐU ngày 24-11-2022 về kiểm điểm, đánh giá xếp loại tổ chức đảng, đảng viên năm 2020, 2021; 2022.
3. Đảng viên được khen thưởng “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ” thực hiện đến năm 2018 tại Học viên; từ năm 2019, xếp loại và khen thưởng đảng viên sinh hoạt đảng tạm thời “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ” do nơi sinh hoạt chính thức xem xét và khen thưởng. Xem: Quy định số 132-QĐ/TW ngày 08-3-2018 của Bộ Chính trị về việc kiểm điểm và đánh giá, xếp loại chất lượng hằng năm đối với tập thể, cá nhân trong hệ thống chính trị; Ban Tổ chức Trung ương ban hành Hướng dẫn số 21-HD/BTCTW ngày 18-10-2019 của Ban Tổ chức Trung ương, Hướng dẫn số 13-HD/ĐUK ngày 04-11-2019 của Ban Thường vụ Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương về kiểm điểm, đánh giá, xếp loại chất lượng hằng năm đối với tổ chức Đảng, đảng viên và tập thể, cá nhân cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp”.