Tóm tắt: Đồng chí Hoàng Văn Thụ - Nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam. Cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí Hoàng Văn Thụ là tấm gương sáng ngời về chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Trong suốt chặng đường hoạt động cách mạng, đồng chí Hoàng Văn Thụ đã có nhiều đóng góp tích cực vào việc xây dựng, phát triển Đảng bộ các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng và Thái Nguyên. Sự nghiệp và lý tưởng cộng sản cao đẹp của đồng chí Hoàng Văn Thụ mãi là niềm tự hào, tấm gương sáng cho lớp lớp thế hệ người Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ học tập, noi theo.

Từ khóa: Hoàng Văn Thụ; Chi bộ cộng sản Thụy Hùng, Hoàng Văn Thụ, tỉnh Lạng Sơn

Tóm tắt: Sau Hiệp định Genève, Mỹ và chính quyền tay sai ở miền Nam ra sức đàn áp phong trào yêu nước, trả thù những người kháng chiến cũ hòng tiêu diệt cơ sở cách mạng miền Nam bằng các chiến dịch “tố cộng, diệt cộng”. Trước sự khủng bố khốc liệt của kẻ thù, phong trào cách mạng ở miền Nam bị tổn thất lớn, cán bộ, đảng viên hy sinh nhiều, quần chúng bị kìm kẹp gắt gao, phong trào cách mạng bị đẩy lùi. Trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn, ác liệt đó, cán bộ, đảng viên và quần chúng cách mạng vẫn kiên cường bám đất, bám dân, xây dựng tổ chức đảng và cơ sở quần chúng, đấu tranh chống “tố cộng, diệt cộng” của địch. Một trong những sáng tạo của các tổ chức đảng ở miền Tây Nam Bộ là thành lập các làng ở trong rừng (Làng rừng) nhằm tránh sự khủng bố của địch, tiếp tục tập hợp quần chúng kiên cường đấu tranh chống địch; trong đó là các Làng rừng ở tỉnh Cà Mau. Bài viết làm rõ sự ra đời của Làng rừng ở Cà Mau và hoạt động của Làng rừng - căn cứ lòng dân, nơi bảo toàn và phát triển lực lượng cách mạng.

Từ khóa: Làng rừng; tỉnh Cà Mau; sáng tạo độc đáo

Tóm tắt: Đoàn kết là một truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam, từ khi ra đời đến nay, luôn nhận thức sâu sắc sức mạnh của khối đoàn kết dân tộc, đưa ra chủ trương đúng đắn, sáng tạo thành lập mặt trận dân tộc để đoàn kết các tầng lớp nhân dân, phát huy khối đại đoàn kết dân tộc. Từ Hội Phản đế đồng minh - hình thức đầu tiên của mặt trận thống nhất (11-1930), đến Mặt trận thống nhất nhân dân phản đế (1-1936), Mặt trận dân chủ Đông Dương (6-1938), Mặt trận thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương (11-1939) đến Mặt trận Việt Minh (5-1941), và sau đó là Mặt trận Liên-Việt (3-1951), Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (9-1955), mặt trận đoàn kết dân tộc đã góp phần to lớn vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc tiến tới thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ, trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Bài viết làm rõ vai trò của Mặt trận Việt Minh đối với phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc.

Từ khóa: Vai trò của Mặt trận Việt Minh; phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc

Tóm tắt: Hòn Khoai là một cụm gồm 5 đảo nhỏ (Hòn Lớn, Hòn Tượng, Hòn Sao, Hòn Đồi Mồi, Hòn Khô), tổng diện tích khoảng 4 km2, cách Mũi Cà Mau khoảng 20 km về phía Tây Nam. Ở đây, thực dân Pháp xây dựng một hải đăng thuộc quyền quản lý của Sở Hàng hải đèn biển và cọc tiêu. Vào thời điểm nổ ra khởi nghĩa, Pháp bố trí ở đây hai người có tên là Olivier và Rócker để trông coi đèn biển, đồng thời cai quản cụm đảo và theo dõi nhân dân trong đất liền ra đảo khai thác hải sản, lâm sản. Cuối năm 1940, dưới sự lãnh đạo của Xứ ủy Nam Bộ, ở hầu hết các tỉnh Nam Kỳ, nhân dân nhất tề nổi dậy đánh rã chính quyền của thực dân Pháp và tay sai. Cuộc khởi nghĩa Hòn Khoai do Tỉnh ủy Bạc Liêu1 lãnh đạo có ý nghĩa quan trọng.

Từ khóa: Khởi nghĩa Hòn Khoai; tỉnh Bạc Liêu; 80 năm

Tóm tắt: Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng đầy khó khăn, gian khổ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi qua nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ, làm nhiều công việc khác nhau. Các tên gọi, bí danh, bút danh và thông tin lý lịch của Người được lưu trữ trong các tài liệu cũng có những nội dung khác nhau. Bài viết cung cấp một số thông tin về năm sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh qua các tài liệu được khai thác ở hồ sơ lưu trữ và hồi ký cá nhân trong và ngoài nước.

Từ khóa: Chủ tịch Hồ Chí Minh; năm sinh; tài liệu lưu trữ

Tóm tắt: Là lãnh tụ thiên tài, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt quan tâm đến công tác đào tạo, huấn luyện cán bộ, vì “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”1, “Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”2. Sau 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước, trước khi về Tổ quốc lãnh đạo cách mạng, Người quan tâm trước hết đến việc đào tạo, huấn luyện cán bộ để đưa về nước xây dựng thí điểm các đoàn thể cách mạng, lập căn cứ địa. Sau khi về nước, Người tiếp tục mở các lớp đào tạo, huấn luyện cán bộ chuẩn bị tiền đề tiến tới Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945.

Từ khóa: Nguyễn Ái Quốc; Hồ Chí Minh; đào tạo cán bộ; Cao Bằng

Tóm tắt: Năm 1938, Hội Truyền bá quốc ngữ được thành lập tại Hà Nội, sau đó lan rộng ra cả nước và hoạt động đến năm 1945. Trong 7 năm hoạt động, Hội Truyền bá quốc ngữ đã góp phần quan trọng vào phổ biến chữ quốc ngữ trên khắp cả nước. Hội đã đóng góp rất lớn cho Đảng và cách mạng bằng việc tuyên truyền giáo dục, khơi dậy tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh trong toàn thể quần chúng nhân dân lao động trong những năm trước Cách mạng Tháng Tám 1945. Những thành tựu mà Hội Truyền bá quốc ngữ trong suốt quá trình thành lập và hoạt động luôn gắn chặt với vai trò đặc biệt quan trọng của vị Hội trưởng - Nguyễn Văn Tố.

Từ khóa: Nguyễn Văn Tố; Hội trưởng Hội truyền bá quốc ngữ

Tóm tắt: Đồng chí Võ Văn Ngân (1902-1938), một trong những chiến sĩ cách mạng thuộc lớp đảng viên đầu tiên của Đảng, nhà lãnh đạo tiền bối, tiêu biểu xuất sắc của Đảng, đã cống hiến trọn đời cho lý tưởng cao cả vì độc lập dân tộc, vì tự do, hạnh phúc cho nhân dân. Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, từ một đảng viên đến đảm trách các cương vị Bí thư tỉnh ủy, Bí thư Xứ ủy Nam Kỳ; Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đồng chí Võ Văn Ngân đã có những đóng góp quan trọng cho Đảng, cho cách mạng Việt Nam, để lại tấm gương cao đẹp của người cộng sản.

Từ khóa: Võ Văn Ngân; 120 năm ngày sinh; Nhà lãnh đạo tiền bối, tiêu biểu; của Đảng

Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Một nhân cách lớn, trí tuệ lớn, đầy bản lĩnh, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh; nhà tư tưởng, nhà văn hóa, ngọn cờ lý luận của Đảng đã tận hiến cho lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã để lại cho Đảng và nhân dân Việt Nam hệ thống công trình lý luận toàn diện và sâu sắc trên nhiều lĩnh vực, nhất là lý luận về CNXH và xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Trong thời gian từ năm 2011 đến tháng 6-2024, Tạp chí Lịch sử Đảng đã vinh dự đăng tải 13 bài viết quan trọng của đồng chí Nguyễn Phú Trọng trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam.
Để bày tỏ lòng thành kính, biết ơn những cống hiến to lớn và để tưởng nhớ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Tạp chí Lịch sử Đảng trân trọng đăng bài viết của Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, với tiêu đề "Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Nhà lãnh đạo lỗi lạc, trọn đời vì nước, vì dân". Bài viết dẫn theo Báo Nhân Dân, ngày 20-7-2024.

Tóm tắt: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc Việt Nam đầy ắp những sự kiện, nhân vật lịch sử rất phong phú, sinh động. Một trong những những nhân vật lịch sử có nhiều đóng góp xuất sắc cho sự nghiệp cách mang và kháng chiến của dân tộc Việt Nam đó là Nguyễn Văn Tố. Với sự tin tưởng, trọng dụng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trên nhiều cương vị khác nhau: Bộ trưởng Bộ cứu tế xã hội trong Chính phủ lâm thời, Trưởng ban Thường trực Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa và nhiều chức vụ khác trong Chính phủ, Nguyễn Văn Tố đã trực tiếp góp phần vào sự phát triển của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Từ khóa: Nguyễn Văn Tố; Chính phủ; Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa

Tóm tắt: Nguyễn Văn Tố (bút danh Ứng Hòe) là một học giả uyên bác có tầm ảnh hưởng sâu rộng trên nhiều lĩnh vực khoa học xã hội; một nhà văn hóa lớn, một trí thức yêu nước tiêu biểu của Việt Nam trong nửa đầu thế kỷ XX1. Với những kết quả nghiên cứu và những hoạt động, đóng góp tích cực, Nguyễn Văn Tố đã góp phần hình thành nhiều ngành khoa học xã hội và nhân văn của Việt Nam hiện đại, như: Lịch sử, văn học, ngôn ngữ,…; đồng thời qua đó góp phần thức tỉnh lòng yêu nước, khơi dậy tinh thần đấu tranh giành độc lập dân tộc trong các tầng lớp nhân dân.

Từ khóa: Nguyễn Văn Tố; trí thức yêu nước; tiêu biểu

Lời Ban Biên tập: Phan Thanh (1908-1939) là nhà báo, nhà hoạt động xã hội. Trong cuộc đời ngắn ngủi của mình, Phan Thanh đã gặp gỡ, giao lưu với nhiều trí thức yêu nước, hòa nhập vào bầu không khí của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc trong thập kỷ 30 thế kỷ XX. Ông gia nhập Đảng Xã hội Pháp (SFIO) và được cử làm Phó Thư ký Chi nhánh Bắc Đông Dương, Thư ký Chi đảng Hà Nội của SFIO; tham gia thành lập Hội truyền bá Quốc ngữ và được cử làm Thư ký của Hội. Năm 1937, ông trúng cử Viện Dân biểu Trung Kỳ và được cử vào Đại hội đồng Kinh tế - Tài chính Đông Dương. Sau đó, ông tiếp tục trúng cử vào Hội đồng thành phố Hà Nội với số phiếu cao. Tạp chí Lịch sử Đảng trân trọng giới thiệu bài viết của GS, TS Tạ Ngọc Tấn với góc nhìn: Phan Thanh là một “chiến sỹ xã hội” và một nhà báo lành nghề và lão luyện.

Nhà báo Phan Thanh; chiến sĩ xã hội

Tóm tắt: Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, dân tộc Việt Nam đã làm nên những kỳ tích trong thế kỷ XX, trong đó, chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 là một mốc son chói lọi. Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ là chiến thắng mang tính chiến lược của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh; là chiến thắng của nghệ thuật chỉ đạo chuyển phương châm tác chiến chiến lược từ “đánh nhanh, giải quyết nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc” của Tổng Quân uỷ, Bộ Tổng tư lệnh, của Bí thư Đảng uỷ, Tư lệnh Mặt trận Điện Biên Phủ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Đây là một quyết định chính xác mang tính lịch sử, khẳng định tính đúng đắn, sáng tạo trong chỉ đạo chiến dịch của nghệ thuật quân sự Việt Nam.

Từ khóa: Điện Biên Phủ; 1954

Tóm tắt: Đồng chí Nguyễn Lương Bằng (1904-1979) là một chiến sĩ cộng sản kiên cường, nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và Nhà nước Việt Nam và là học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Sớm giác ngộ với lý tưởng cộng sản, trải qua thực tiễn cách mạng, đồng chí Nguyễn Lương Bằng đã có những đóng góp quan trọng, góp phần tác động đến phong trào yêu nước Việt Nam đầu thế kỷ XX và truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, đồng chí Nguyễn Lương Bằng đã cống hiến hết mình, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Từ khoá: Nguyễn Lương Bằng; truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin

Tóm tắt: Đồng chí Đào Duy Tùng (1924-1998) là người đã cống hiến cả cuộc đời mình cho Đảng, cho Tổ quốc, cho nhân dân Việt Nam. Một trong những cống hiến xuất sắc nhất của đồng chí là cùng Trung ương Đảng và cộng sự xây dựng, phát triển, hoàn thiện đường lối đổi mới đất nước. Rồi đây, Đảng sẽ tổng kết 40 năm đổi mới, lúc ấy những cống hiến của đồng chí Đào Duy Tùng sẽ được nhắc lại và được tưởng nhớ với lòng ngưỡng mộ, lòng biết ơn của bao người, nhất là những người còn trẻ đầy tâm huyết đối với sự phát triển của nước nhà.

Từ khóa: Đồng chí Đào Duy Tùng; đường lối đổi mới; Đảng Cộng sản Việt Nam

Tóm tắt: Sau chiến thắng lịch sử ở Điện Biên Phủ, nhiều công trình khoa học lịch sử-nghệ thuật quân sự ở Việt Nam và ở nhiều nước trên thế giới, bên cạnh việc phân tích lý giải ý nghĩa chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, đã dành nhiều công sức bàn luận về nguyên nhân gì? sức mạnh nào? mà quân và dân Việt Nam đã đập tan tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Nhiều học giả chính trị, quân sự nước ngoài cho rằng Điện Biên Phủ là một trong những trận đánh vĩ đại nhất của thế kỷ XX và là thời điểm quan trọng trong lịch sử Đông Nam Á. Cho đến nay, sự kiện đó vẫn được đề cập đến rất nhiều tài liệu lịch sử không chỉ của Việt Nam mà còn của nhiều nước khác trên thế giới.

Từ khóa: Học giả nước ngoài; báo chí phương Tây; đánh giá về thất bại của Pháp; Điện Biên Phủ.

Tóm tắt: Đồng chí Nguyễn Lương Bằng (1904-1979) là một chiến sĩ cộng sản kiên cường, nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và Nhà nước Việt Nam - một học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh - đã hiến dâng cả cuộc đời cho lí tưởng của Đảng, vì độc lập dân tộc, vì tự do, hạnh phúc của nhân dân Việt Nam. Trong suốt cuộc đời cách mạng của mình, đồng chí Nguyễn Lương Bằng đã có những đóng góp quan trọng ngay trong quá trình tiến tới thành lập Đảng, trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, cũng như trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Từ khóa: Nguyễn Lương Bằng; học trò xuất sắc

Tóm tắt: Đồng chí Nguyễn Chí Diểu (1908 - 1939) là một trong những đảng viên thuộc lớp đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam. Đồng chí đã có nhiều đóng góp quan trọng trong quá trình xây dựng các tổ chức cách mạng, nhất là tổ chức Tân Việt cách mạng Đảng, tiến tới thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Cuộc đời của đồng chí Nguyễn Chí Diểu là tấm gương cao đẹp của người cộng sản hết lòng vì nước, vì dân.

Từ khóa: Nguyễn Chí Diểu; Tân Việt cách mạng Đảng

Tóm tắt: Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Văn Huyên là người Việt Nam đầu tiên tốt nghiệp hai bằng cử nhân và bảo vệ thành công luận án tiến sĩ văn khoa tại Pháp, sau đó về Việt Nam tham gia giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Sau khi Việt Nam giành được độc lập, ông được Chính phủ giao giữ chức Tổng Giám đốc Đại học Vụ kiêm Giám đốc Viện Viễn Đông Bác Cổ. Năm 1946 ông được giao trọng trách làm Bộ trưởng Bộ Quốc gia Giáo dục (sau này là Bộ Giáo dục) và giữ chức vụ này đến khi qua đời, năm 1975.

Từ khóa: Chủ tịch Hồ Chí Minh; Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên

Tóm tắt: Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII (1991) của Đảng, đồng chí Đỗ Mười được bầu làm Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng; được Ban Chấp hành Trung ương Đảng bầu làm Ủy viên Bộ Chính trị, giữ chức Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Trong hơn 6 năm (1991-1997), trên cương vị là người lãnh đạo cao nhất của Đảng, đồng chí Đỗ Mười đã cùng với Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương lãnh đạo công cuộc đổi mới giành được nhiều kết quả quan trọng, đưa nước ta ra khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế- xã hội, tạo tiền đề cho những bước phát triển mới của đất nước.

Từ khóa: Tổng Bí thư Đỗ Mười; hoạt động; cống hiến; 1991-1997.