Tóm tắt: Nâng cao chất lượng công tác phát triển đảng viên giữ vai trò quan trọng, nhằm tăng cường nguồn sinh lực, sức chiến đấu cho Đảng, bảo đảm tính kế thừa và sự phát triển liên tục của Đảng. Thực tiễn công tác phát triển đảng viên ở Đảng bộ xã Trà Côn, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long cho thấy, làm tốt công tác phát triển đảng viên thì tổ chức cơ sở đảng vững mạnh, có đủ trình độ, năng lực lãnh đạo đối với mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Bài viết làm rõ công tác phát triển đảng viên ở Đảng bộ xã Trà Côn, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long, đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng công tác phát triển đảng viên ở Đảng bộ xã Trà Côn trong thời gian tới.
Từ khóa: Đảng bộ xã Trà Côn; phát triển đảng viên
1. Thực trạng công tác phát triển đảng viên ở Đảng bộ xã Trà Côn
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Đảng mạnh là do chi bộ tốt. Chi bộ tốt là do các đảng viên đều tốt. Muốn xây dựng chi bộ “bốn tốt” thì phải bồi dưỡng lập trường vô sản cho đảng viên. Muốn có lập trường vô sản vững chắc, thì đảng viên phải có ý thức giai cấp, đồng thời phải có lý luận cách mạng. Không có lý luận về chủ nghĩa xã hội khoa học thì không thể có lập trường giai cấp vững vàng. Vì vậy, các cô, các chú phải chịu khó học tập lý luận Mác - Lênin, học tập đường lối, chính sách của Đảng; đồng thời phải học tập văn hoá, kỹ thuật và nghiệp vụ1 . Kết nạp đảng viên là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, có tính quy luật trong công tác xây dựng Đảng nhằm tăng cường thêm sức chiến đấu, bảo đảm sự kế thừa phát triển của Đảng, tạo thêm nhân tố mới trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên. Tiếp tục vận dụng, phát triển quan điểm của Hồ Chí Minh, Đại hội lần thứ XIII của Đảng khẳng định: “Nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên... Coi trọng công tác phát triển đảng viên, bảo đảm số lượng, chất lượng. Đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên trong công nhân trực tiếp sản xuất, trí thức và doanh nhân. Phát hiện, bồi dưỡng kết nạp vào Đảng những thanh niên ưu tú, trưởng thành trong phong trào lao động, học tập, trong lực lượng vũ trang, tạo nguồn cán bộ cho hệ thống chính trị các cấp. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên”2. Nghị quyết HNTƯ 5, số 21-NQ/TW, ngày 16-6-2022, “Về tăng cường củng cố xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới” đặt ra mục tiêu: “Nâng cao chất lượng phát triển đảng viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới… Tỷ lệ kết nạp đảng viên mới hằng năm trong giai đoạn 2020 - 2025 đạt từ 3 - 4% tổng số đảng viên”3. Đồng thời, chỉ rõ nhiệm vụ, giải pháp: “Nâng cao trách nhiệm của các cấp uỷ trong công tác phát triển Đảng; xây dựng và thực hiện có hiệu quả kế hoạch phát triển đảng viên của cả nhiệm kỳ và hằng năm; tạo môi trường thuận lợi để quần chúng giác ngộ lý tưởng, có động cơ trong sáng, rèn luyện, phấn đấu vào Đảng”4; quan tâm phát triển đảng viên theo phương châm “Ở đâu có dân thì ở đó có đảng viên”.
Quán triệt, thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về nâng cao chất lượng phát triển đảng viên, Tỉnh ủy Vĩnh Long đã ban hành các chỉ thị, các chương trình hành động5 để chỉ đạo đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên theo hướng chú trọng chất lượng, đảng viên mới kết nạp có phẩm chất, đạo đức, lối sống; có trình độ học vấn, chuyên môn, nghiệp vụ, phát huy tốt vai trò tiên phong, gương mẫu.
Trà Côn là một xã thuộc huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long. Năm 1998, Đảng bộ và nhân dân trong xã được Nhà nước tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Tổng diện tích tự nhiên của xã là 1.916,69 ha, trong đó gồm 10 ấp: Ngãi Lộ A, Thôn Rôn, Ngãi Lộ B, Phạm Thị Mến, Trà Ngoa, Ông Tín, Tầm Vu, Rạch Vẹt, Xẻo Tràm và Ban Chan. Trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, Đảng bộ và nhân dân xã Trà Côn đã giành được nhiều kết quả tốt đẹp. Kinh tế - xã hội phát triển, giữ vững an ninh quốc phòng, trật tự xã hội, hệ thống chính trị được cũng cố và tăng cường, đời sống vật chất và tinh thần người dân có nâng lên rỏ rệt, kết cấu hạ tầng nông thôn được quan tâm đầu tư xây dựng cơ bản đáp ứng được nhu cầu của người dân địa phương.
Đảng bộ xã Trà Côn là tổ chức đảng có sở trực thuộc Đảng bộ huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long. Ban Chấp hành Đảng bộ xã Trà Côn khóa XIII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 gồm 15 đồng chí; có 19 chi bộ trực thuộc: 10 chi bộ ấp, 5 chi bộ trường học và 4 chi bộ ngành của xã. Trong công tác xây dựng Đảng, Đảng bộ xã Trà Côn đã quán triệt sâu sắc các quan điểm chỉ đạo của Đảng, của Đảng bộ tỉnh Vĩnh Long, Đảng bộ huyện Trà Ôn và nhận thức rõ, phát triển đảng viên mới là một nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của mỗi tổ chức cơ sở Đảng, đồng thời tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên vững vàng về chính trị, tư tưởng, phẩm chất và đạo đức lối sống; thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, nêu cao tinh thần thái độ phục vụ nhân dân; giữ nghiêm ý thức tổ chức kỷ luật, xây dựng Đảng bộ ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Từ nhận thức đúng đắn về công tác phát triển đảng viên, Đảng bộ xã Trà Côn đã tập trung chỉ đạo cụ thể, sát sao từng đặc điểm địa bàn, đối tượng kết nạp đảng viên. Thực hiện Nghị quyết số 17-NQ/ĐU ngày 17-3-2020 của huyện ủy Trà Ôn “về công tác phát triển đảng viên”, Đảng ủy xã Trà Côn khóa XIII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã đề ra chỉ tiêu mỗi năm phát triển 5 đảng viên, trong 5 năm (2020-2025), kết nạp 30 đảng viên mới. Để thực hiện mục tiêu này, Đảng bộ xã đã tổ chức xây dựng kế hoạch tạo nguồn, bồi dưỡng kết nạp đảng viên, thực hiện chặt chẽ các khâu, từ rà soát nguồn quần chúng là đoàn viên, hội viên các hội quần chúng, cán bộ, giáo viên,… để xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, giúp đỡ, đảm bảo tính kế thừa và phát triển, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Với những biện pháp đó, đến đầu năm 2025, Đảng bộ xã Trà Côn đã kết nạp được 22 đảng viên mới, trong đó riêng năm 2024, kết nạp 10 đảng viên. Những đảng viên mới kết nạp bảo đảm chất lượng, vững vàng trên các mặt tư tưởng chính trị, phẩm chất và đạo đức lối sống, việc thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao, tinh thần thái độ phục vụ nhân dân cho đến thực hiện nghiêm ý thức tổ chức kỷ luật đã góp phần xây dựng Đảng bộ ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Với nguồn đảng viên mới, tính đến tháng 12-2024, tổng số đảng viên của Đảng bộ xã Trà Côn là 333 đảng viên, trong đó: đảng viên nữ chiếm 19,21%, dân tộc thiểu số chiếm 11,71%; đảng viên có trình độ trên đại học chiếm 5,10%, đại học, cao đẳng và trung cấp chiếm 77,47%, số còn lại chưa qua đào tạo; đảng viên có trình độ lý luận chính trị cao cấp và cử nhân chính trị chiếm 3,60%, trung cấp chiếm 14,71%, sơ cấp chiếm 30,33%, còn lại chưa qua đào tạo6. Cùng với nâng cao số lượng và chất lượng đảng viên, tổ chức đảng được kiện toàn.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phát triển đảng viên của Đảng bộ xã Trà Côn còn một số hạn chế sau:
Một là, số lượng đảng viên mới được kết nạp trong 5 năm (2020-2025) chỉ đạt 73,3% chỉ tiêu đề ra. Thực tiễn cho thấy Đảng bộ xã có nhiều khó khăn trong kết nạp đảng viên mới, do không có nguồn, nguồn kết nạp phần lớn là viên chức công tác ở các trường học trên địa bàn. Một số ít đảng viên sau khi được kết nạp lại không tích cực tham gia các hoạt động Đảng, không đóng góp tích cực vào các phong trào, nhiệm vụ của Đảng do đảng viên đi làm ăn xa, bỏ sinh hoạt khiến công tác phát triển đảng viên không đạt được mục tiêu đề ra.
Hai là, về chất lượng đội ngũ đảng viên chưa đồng đều. Số đảng viên có trình độ lý luận chính trị: Cao cấp và cử nhân chiếm 3,60%; trung cấp chiếm 14,71% chủ yếu là lãnh đạo, quản lý; sơ cấp chiếm 30,33%; còn lại chưa qua đào tạo, nhiều đảng viên nhất là đảng viên ở các chi bộ ấp chưa qua đào tạo sơ cấp lý luận chính trị. Từ đó làm cho một số đảng viên tầm nhìn còn hạn chế, chủ quan trong việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao, đã làm hạn chế phần nào đến chất lượng và hiệu quả hoàn thành nhiệm vụ chính trị. Về trình độ chuyên môn nghiệp vụ tuy được đào tạo cơ bản nhưng không đồng bộ, đảng viên có trình độ sau đại học chủ yếu công tác tại các chi bộ trường học, chi bộ các ban ngành, trong khi đó, số lượng lớn đảng viên ở các ấp chưa được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ cũng như bồi dưỡng thêm trình độ học vấn.
Ba là, số đảng viên trẻ có trình độ nhưng thiếu kinh nghiệm, nên trong hoạt động thực tiễn còn hạn chế, hiệu quả thấp, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả hoàn thành nhiệm vụ. Tinh thần tự học tập, tự rèn luyện của một bộ phận đảng viên chưa cao, do đó việc nắm bắt một số chủ trương, nghị quyết của Đảng chưa chắc chắn, ảnh hưởng đến tính hiệu quả của công tác tuyên truyền, vận động và tổ chức quần chúng nhân dân.
Bốn là, vai trò tiên phong gương mẫu của một số ít đảng viên chưa cao, tuy chưa có vi phạm lớn, nhưng chưa thật sự là tấm gương sáng để quần chúng nhân dân noi theo, từ đó đã làm ảnh hưởng phần nào đến phong trào cách mạng của quần chúng nhân dân ở cơ sở.
Năm là, công tác quản lý đảng viên của các chi bộ trực thuộc có phần chưa sâu sát, bởi chủ yếu là quản lý công tác, chưa quan tâm đúng mức đến quản lý sinh hoạt nên chưa kịp thời nắm chắc được đảng viên đi làm xa, khi đảng viên có khó khăn cũng chưa được sự giúp đỡ kịp thời của chi bộ. Đời sống của một bộ phận không nhỏ đảng viên gặp nhiều khó khăn, nhất là đảng viên thuộc diện không được hưởng lương, ảnh hưởng đến quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao. Công tác kiểm tra còn chung chung, chưa cụ thể; công tác xem xét đánh giá chất lượng đảng viên còn có những trường hợp chưa chính xác, có đảng viên rèn luyện, phấn đấu tốt nhưng chưa được đánh giá phân loại ở mức cao, làm ảnh hưởng đến phong trào thi đua thực hiện nhiệm vụ chính trị. Bên cạnh đó, đời sống của một bộ phận không nhỏ đảng viên gặp nhiều khó khăn, nhất là đảng viên thuộc diện không được hưởng lương, cũng ảnh hưởng đến quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao, ảnh hưởng đến nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ.
2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác phát triển đảng viên
Xuất phát từ thực tế nêu trên, để góp phần nâng cao chất lượng phát triển đảng viên của Đảng bộ xã Trà Côn, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể sau:
Thứ nhất, tiếp tục tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ, phẩm chất đạo đức cách mạng, có ý thức tổ chức kỷ luật, thực sự tiền phong gương mẫu, đủ năng lực hoàn thành nhiệm vụ được giao. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện nghị quyết chuyên đề hằng năm một cách thiết thực, đi vào chiều sâu, tạo chuyển biến rõ rệt về đạo đức và lối sống trong đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Thứ hai, Đảng bộ xã, mà trực tiếp là cấp ủy cơ sở cần tích cực, chủ động xây dựng nghị quyết năm về phát triển đảng viên, làm tốt công tác tạo nguồn phát triển đảng; có kế hoạch cụ thể đẩy nhanh tiến độ triển khai hồ sơ kết nạp đảng để đảm bảo hoàn thành chỉ tiêu kết nạp đảng của cả nhiệm kỳ; thực hiện nghiêm túc quy trình, thủ tục, nguyên tắc kết nạp đảng viên theo quy định, hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng.
Thứ ba, chú trọng bồi dưỡng kết nạp đảng nạp đảng viên mới trong các đối tượng là đoàn viên Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ưu tú và những quần chúng tiên tiến trong công nhân, nông dân, trí thức, người lao động trong các thành phần kinh tế, trong dân tộc và tôn giáo, như chủ trương của Đảng bộ tỉnh Vĩnh Long. Đồng thời, cấp ủy phải nắm sát địa bàn, cơ sở, chú trọng công tác tạo nguồn phát triển đảng viên, quan tâm phát triển đảng trong một số đối tượng ở ấp, khóm, khu, tổ tự quản, Ban công tác Mặt trận, bộ đội xuất ngũ, giáo viên, nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, người lao động trong doanh nghiệp, hợp tác xã có đông lao động, hoạt động ổn định, chưa có đảng viên nhưng có các tổ chức đoàn thể; cấp ủy phân công cấp ủy viên và đảng viên có kinh nghiệm phối hợp với các đoàn thể trong đơn vị phát hiện, bồi dưỡng, tạo nguồn kết nạp đảng viên. Tránh tình trạng công tác phát triển đảng viên có nơi còn chạy theo số lượng nên chưa đảm bảo chất lượng; tình trạng đảng viên trẻ tuổi xin ra khỏi Đảng để đi làm ăn xa có chiều hướng tăng.
Thứ tư, nâng cao chất lượng đảng viên được kết nạp, nhất là tiêu chuẩn chính trị; đổi mới việc tổ chức các lớp bồi dưỡng kết nạp đảng, lớp đảng viên mới. Mỗi quý, các chi bộ trực thuộc cần tổ chức sinh hoạt chuyên đề ít nhất một lần để bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới cho đảng viên. Chi bộ tiến hành thường xuyên phê và tự phê. Đây là giải pháp quan trọng để mỗi đảng viên tự soi và tự sửa, đồng thời cấp ủy kịp thời nhắc nhở, uốn nắn đảng viên. Cần tổ chức định kỳ đảng viên tự phê bình trước nhân dân, tạo điều kiện để nhân dân góp ý xây dựng đội ngũ đảng viên, giúp đảng viên phấn đấu, rèn luyện và tự học tập tốt. Người đứng đầu cấp ủy gương mẫu, lời nói phải đi đôi với việc làm, trở thành tấm gương sáng cho đảng viên và quần chúng noi theo. Quan tâm hơn nữa đời sống của cán bộ, đảng viên, tiếp tục duy trì và thực hiện tốt các mô hình khởi nghiệp trên địa bàn giúp cán bộ, đảng viên trẻ vượt khó an tâm công tác.
Thứ năm, Đảng bộ xã thực hiện tốt công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đảng viên: Ưu tiên cử cán bộ, đảng viên đảm nhận các công việc quan trọng của Đảng bộ, chi bộ trực thuộc, các đảng viên trẻ, có khả năng đảm trách các nhiệm vụ quan trọng sắp tới… đi học các lớp chuyên môn, nghiệp vụ chuyên ngành, các lớp lý luận chính trị từ sơ cấp, trung cấp để vừa tiêu chuẩn hóa đội ngũ cán bộ công chức theo quy định, vừa bảo đảm trình độ lý luận chính trị theo quy định của Trung ương.
Thứ sáu, nâng cao chất lượng đánh giá, xếp loại đảng viên. Đảng ủy xã cần nắm vững quy định, hướng dẫn của Trung ương, kế hoạch, hướng dẫn của cấp ủy cấp trên về đánh giá, xếp loại đảng viên hằng năm. Trong kiểm điểm phải khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, thấy đúng phải kiên quyết bảo vệ, thấy sai phải quyết liệt đấu tranh, nhận diện, xác định rõ những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện về “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Thứ bảy, Đảng bộ xã cần thực hiện nghiêm công tác khen thưởng và kỷ luật đảng viên. Công tác khen thưởng phải được thực hiện nghiêm túc, đúng nguyên tắc, đúng người, đúng việc, khắc phục bệnh thành tích, tránh khen thưởng tràn lan, không thực chất. Các tiêu chí đánh giá chất lượng và khen thưởng đảng viên phải cụ thể, rõ ràng, gắn với phong trào thi đua và nhiệm vụ chính trị của địa phương, nhiệm vụ của từng cán bộ, đảng viên; thực hiện tốt việc học và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Kiên quyết xử lý kỷ luật đúng người, đúng hành vi, mức độ, không bao che hay né tránh. Cần tăng cường kiểm tra, giám sát công tác quản lý cán bộ, đảng viên ở các chi bộ trực thuộc. Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị- xã hội trong việc vận động nhân dân giám sát cán bộ, đảng viên ở địa bàn dân cư.
Từ thực tiễn Đảng bộ xã Trà Côn, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long, để nâng cao chất lượng phát triển đảng viên cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, tiếp tục xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên ở cơ sở có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức cách mạng, có lối sống giản dị, trong sáng, có tinh thần tự phê bình và phê bình, có trách nhiệm cao trước Tổ quốc, trước nhân dân, nêu cao vai trò gương mẫu của đảng viên thực hiện nói đi đôi với làm, nói và làm đúng đường lối, chính sách pháp luật nhà nước. Đồng thời, mỗi đảng viên phải luôn không ngừng nêu cao ý thức tu dưỡng, rèn luyện và phấn đấu, có nhiều đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
Ngày nhận: 19-3-2025; ngày thẩm định: 15-4-2025; ngày duyệt đăng: 25-4-2025