Tóm tắt: Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa trực thuộc Tỉnh ủy Khánh Hòa, có chức năng, nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp cơ sở, cán bộ, công chức, viên chức ở địa phương. Để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đội ngũ giảng viên trường chính trị là nhân tố có ý nghĩa quyết định. Bài viết tập trung làm rõ thực trạng đội ngũ cán bộ, giảng viên Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giảng viên, phấn đấu xây dựng Trường Chính trị đạt chuẩn mức 1 vào năm 2025 và mức 2 vào năm 2030, tạo tiền đề nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức tại địa phương trong tình hình mới.
Từ khóa: Đội ngũ cán bộ, giảng viên; Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa.
Lãnh đạo Trường Chính trị tỉnh Khánh Hoà trao bằng tốt nghiệp cho học viên Lớp Trung cấp lý luận chính trị hệ không tập trung khoá 164
1. Thực trạng đội ngũ cán bộ, giảng viên và công tác đào tạo, bồi dưỡng
Hiện nay, Trường chính trị tỉnh Khánh Hòa có 30 giảng viên, kể cả giảng viên kiêm nhiệm (trong đó có 5 giảng viên môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam), trong tổng số 42 cán bộ, viên chức, chiếm tỷ lệ 71,43%. Trong đó: 29 giảng viên có trình độ thạc sỹ (96,67%); 1 cử nhân (3,33%). Về Lý luận chính trị: có 19 giảng viên có trình độ cao cấp (63,33%); 9 giảng viên có trình độ trung cấp (30%). 100% giảng viên có bằng tốt nghiệp đại học sư phạm hoặc có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm, chứng chỉ phương pháp dạy học tích cực ; 27/30 giảng viên có chứng chỉ lớp bồi dưỡng kiến thức kinh điển Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; có 7/30 là giảng viên chính (23,33%), 23/30 (76,67%) là giảng viên. Tất cả giảng viên của nhà trường đều áp dụng hiệu quả phương pháp dạy học tích cực và tham gia thao giảng cấp khoa, một số người thao giảng cấp trường, cấp Học viện. Trong nhiều năm liền đội ngũ giảng viên của nhà trường đều hoàn thành nhiệm vụ giảng dạy, nghiên cứu khoa học, nghiên cứu thực tế theo quy định…
Lãnh đạo trường có 2 đồng chí, đều có trình độ thạc sỹ, cao cấp lý luận chính trị và viên chức hạng II. Đội ngũ cán bộ trưởng, phó khoa, phòng, toàn trường có 10 người, trong đó 8 thạc sỹ, 2 cử nhân; 10 cao cấp lý luận chính trị; 8 người ngạch viên chức hạng II ; 2 người ngạch viên chức hạng III
Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng
Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa phối hợp với Ban Tổ chức Tỉnh ủy, các sở, ban, ngành, các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh thực hiện công tác tuyển sinh đảm bảo đúng đối tượng, số lượng và các tiêu chí theo quy định. Quản lý nội dung, chương trình đào tạo giảng dạy; thực hiện đúng quy chế giảng dạy, học tập theo quy định của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Ngoài các lớp theo kế hoạch của Tỉnh ủy giao, đáp ứng nhu cầu đào tạo của các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị toàn tỉnh, nhà trường đã tổ chức một số lớp trung cấp lý luận chính trị, các lớp bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước chương trình chuyên viên, chuyên viên chính, lãnh đạo cấp phòng. Liên kết với các học viện, trường đại học mở các lớp cử nhân, cao cấp lý luận chính trị, bồi dưỡng lãnh đạo cấp sở, các lớp tập huấn bồi dưỡng kỹ năng. Trong năm 2022, Trường tổ chức được 49 lớp vượt 5 lớp so với kế hoạch được giao. Bên cạnh đó, Trường chủ động mở một số lớp theo nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng của các cơ quan, đơn vị trong toàn tỉnh
Kế hoạch năm 2023: mở 49 lớp với 4.738 học viên. Mở các lớp Trung cấp lý luận chính trị, các lớp bồi dưỡng kiến thức Quản lý nhà nước chương trình chuyên viên, chuyên viên chính, lãnh đạo, quản lý cấp phòng theo nhu cầu của các cơ quan, đơn vị.
Hoạt động nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn
Công tác nghiên cứu khoa học được nhà trường quan tâm. Hằng năm, nhà trường triển khai xây dựng kế hoạch nghiên cứu khoa học, tổ chức đi nghiên cứu thực tế; giao nhiệm vụ cho các giảng viên viết bài cho các tạp chí và tham gia hội thảo khoa học của trường và các cơ quan trong và ngoài tỉnh; chủ trì thực hiện các đề tài cấp cơ sở (năm 2019 và năm 2021). Năm 2020, nhà trường phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức 1 hội thảo khoa học cấp tỉnh. Năm 2022, nhà trường tổ chức 2 hội thảo khoa học cấp tỉnh và 2 hội thảo khoa học cấp trường; xuất bản 3 Tập san Thông tin lý luận và thực tiễn. Thông qua hoạt động nghiên cứu khoa học, nghiên cứu thực tế, tổng kết thực tiễn, trình độ, năng lực của cán bộ, giảng viên được nâng lên; có cơ hội học tập, trao đổi kinh nghiệm, mở rộng tầm nhìn, từ đó nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giảng dạy, quản lý và phục vụ.
Một số hạn chế, bất cập trong xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên
Về số lượng: Tỷ lệ giảng viên trên tổng số cán bộ, viên chức mới đạt 71,43%, chưa đạt so với tiêu chí trường chính trị chuẩn mức 1 (75%) và mức 2 (80%). Theo Quy định số 10-QĐi/TU, ngày 1-3-2019 của Tỉnh ủy Khánh Hòa “Về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của các khoa, phòng trực thuộc Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa”, quy định biên chế được giao là 52 người, tuy nhiên, sau nhiều lần tinh giản, đến thời điểm hiện tại, Trường chỉ còn 46 cán bộ, viên chức và người lao động. Về trình độ chuyên môn: Lãnh đạo Trường chưa đạt mức 1 của trường chính trị chuẩn (Hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn là tiến sỹ) và mức 2 (lãnh đạo trường là tiến sỹ). Trưởng khoa, phó trưởng khoa mới đạt mức 1 (5/5 thạc sỹ); chưa đạt mức 2 (ít nhất 50% tiến sỹ). Trưởng phòng, phó trưởng phòng chưa đạt đối với mức 1 có trình độ thạc sỹ trở lên, hiện mới có 3/5 thạc sỹ, 2/5 cử nhân) và mức 2 (Trưởng phòng hoặc phó trưởng phòng phụ trách nghiên cứu khoa học của Phòng Quản lý đào tạo và nghiên cứu khoa học là tiến sỹ). Đội ngũ giảng viên mới đạt mức 1 (90% là thạc sỹ), chưa đạt mức 2 (100% có trình độ thạc sỹ, trong đó mỗi khoa có ít nhất 1 tiến sỹ, không kể lãnh đạo khoa). Về trình độ lý luận chính trị: Bên cạnh đội ngũ cán bộ, trưởng, phó phòng và giảng viên đạt yêu cầu 100% yêu cầu về trình độ lý luận chính, còn 7 giảng viên chưa có trình độ cao cấp lý luận chính trị. Về ngạch viên chức: Tỷ lệ giữ ngạch chưa đạt. Lãnh đạo trường chưa đạt mức 2 (giữ ngạch giảng viên cao cấp hoặc trình độ quản lý nhà nước theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp hạng I). Trưởng khoa, phó trưởng khoa chưa đạt mức 2 (giữ ngạch giảng viên cao cấp hoặc trình độ quản lý nhà nước theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp hạng I). Trưởng phòng, phó trưởng phòng chưa đạt mức 1 và mức 2 (giữ ngạch giảng viên chính (viên chức hạng II) hoặc tương đương trở lên). Đội ngũ giảng viên chưa đạt mức 1. Về hoạt động nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn: Năng lực nghiên cứu khoa học của Trường chưa đáp ứng yêu cầu mức 1: chưa có đề tài khoa học cấp tỉnh (chuẩn 3 đề tài/5 năm); số đề tài cấp trường mới đạt trung bình 2 đề tài/năm (chuẩn 3 đề tài/năm); chưa đủ số lượng hội thảo cấp trường, cấp tỉnh (chuẩn 3 hội thảo cấp trường/năm và 3 cấp hội thảo tỉnh/5 năm); bản tin Thông tin lý luận và thực tiễn xuất bản hằng năm chưa chưa đủ 3 kỳ/năm; chưa xuất bản được các sách chuyên khảo phục vụ cho việc đào tạo, bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học.
Những bất cập ở trên do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, nhưng nguyên nhân chủ yếu là đến nay Trường vẫn chưa có quy hoạch, chương trình, kế hoạch dài hạn về đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ giảng dạy để định hướng đúng, có hệ thống và đáp ứng yêu cầu đặt ra.
2. Một số nhiệm vụ và giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên, đáp ứng yêu cầu xây dựng trường Chính trị chuẩn
Trong bối cảnh mới, để thực hiện mục tiêu xây dựng Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa đạt chuẩn mức 1 vào năm 2025 và mức 2 vào năm 2030 theo Quy định số 11-QĐ/TW, ngày 19-5-2021 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về trường chính trị chuẩn; đồng thời, để hiện thực hoá được Nghị quyết số 09-NQ/TW, ngày 28-1-2022 của Bộ Chính trị “Về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” và Chương trình hành động số 30-CTr/TU ngày 23-2-2022 của Tỉnh ủy Khánh Hoà về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” và đáp ứng được yêu cầu của hội nhập quốc tế, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa cần chú trọng những vấn đề sau:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng ủy; sự quản lý, điều hành của Ban Giám hiệu Nhà trường đối với việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giảng viên
Đảng ủy Trường cần nêu cao vai trò lãnh đạo đối với công tác quản lý, xây dựng, phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên thông qua việc ban hành Nghị quyết chuyên đề Về quy hoạch, xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ, giảng viên của nhà trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa hoặc lồng ghép chỉ đạo triển khai thực hiện Đề án số 03-ĐA/TU, ngày 20-6-2022 của Tỉnh uỷ Khánh Hoà Về xây dựng và phát triển trường Chính trị chuẩn giai đoạn 2022-2030. Trong đó, xác định rõ mục tiêu, quan điểm chỉ đạo xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ, giảng viên, các nhiệm vụ cần thực hiện trong từng giai đoạn. Tổ chức triển khai từ Ban Giám hiệu đến các khoa, phòng. Thường xuyên kiểm tra, theo dõi, giám sát việc thực hiện Nghị quyết một cách thống nhất, toàn diện trong giai đoạn 2023 – 2030 và những năm tiếp theo.
Hai là, làm tốt công tác quy hoạch đội ngũ giảng viên đảm bảo về cơ cấu, số lượng, chất lượng gắn với đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ; bố trí sử dụng giảng viên đúng chuyên ngành đào tạo nhằm phát huy tốt năng lực, sở trường
Thực hiện nhất quán quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và của Tỉnh uỷ Khánh Hoà.Triển khai tốt công tác quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên; bồi dưỡng, tạo nguồn kế cận, bổ sung cho đội ngũ quản lý; bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, chính trị, nghiệp vụ cho đội ngũ giảng viên các khoa, phòng đáp ứng được yêu cầu xây dựng trường Chính trị chuẩn trong từng giai đoạn; phát triển năng lực, phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn đối với đội ngũ giảng viên; đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; trình lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, giảng viên của Trường; cử giảng viên tham gia các lớp bồi dưỡng đúng thời gian, đối tượng. Đề nghị Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tạo điều kiện mở lớp cập nhật kiến thức mới, theo chuyên đề, phương pháp giảng dạy tích cực cho giảng viên nhà trường…
Ba là, xây dựng và thực hiện khung đánh giá năng lực, phẩm chất, đạo đức của đội ngũ cán bộ, giảng viên để làm cơ sở cho việc sử dụng, đánh giá và quy hoạch đội ngũ cán bộ, giảng viên hàng năm một cách cụ thể, chính xác
Khung đánh giá năng lực, phẩm chất, đạo đức của đội ngũ cán bộ, giảng viên xác định các tiêu chí đánh giá năng lực, phẩm chất, đạo đức của đội ngũ giảng viên theo các cấp độ khác nhau. Việc sử dụng khung năng lực sẽ giúp cho Nhà trường có cơ sở để xác định nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, giảng viên; là cơ sở cho việc đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của đội ngũ giảng viên; là cơ sở để lựa chọn, bố trí sử dụng hoặc quy hoạch, bổ nhiệm đảm bảo theo đúng tiêu chuẩn quy định; là căn cứ tham chiếu trong việc đánh giá đội ngũ giảng viên.
Bốn là, xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức cách mạng và lối sống trong sáng, giản dị, khoa học, có trách nhiệm chính trị đối với sự nghiệp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Nhà trường và của tỉnh
Để đáp ứng yêu cầu xây dựng Trường đạt chuẩn, đội ngũ giảng viên phải thực sự là những người có tri thức, có tinh thần đổi mới, sáng tạo luôn đề cao tinh thần khách quan, trung thực, dân chủ; biết gắn lý luận với thực tiễn, đạo đức với pháp luật, kỷ cương phép nước; có tinh thần phát triển, hợp tác và kết nối và không ngừng vươn lên, hoàn thiện chính mình…
Năm là, đội ngũ giảng viên cần tích cực, chủ động trong hoạt động nghiên cứu khoa học để nâng cao kiến thức lý luận và thực tiễn
Theo quy chế giảng viên hiện hành1 hằng năm mỗi giảng viên phải thực hiện 270 giờ nghiên cứu khoa học; viết bài nghiên cứu trao đổi chuyên môn, tham gia hội thảo khoa học, tham gia các đề tài khoa học các cấp. Giảng viên phải chủ động, tích cực đi nghiên cứu thực tế ở cơ sở, tích lũy kinh nghiệm thực tiễn, vận dụng vào nội dung giảng dạy, tăng tính hấp dẫn, thuyết phục, khắc phục tình trạng “nói suông”, “kiến thức rỗng”.
Sáu là, cán bộ, giảng viên phải nhận thức đúng đắn: học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị là nhân tố quan trọng hàng đầu để nâng cao trình độ chuyên môn là quyền lợi và trách nhiệm, là nhu cầu tự thân, phải làm thường xuyên, liên tục
Đội ngũ cán bộ giảng viên Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa phải nghiên cứu sâu sắc các tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; gắn lý luận với thực tiễn cuộc sống, nhiệm vụ ở cơ quan, đơn vị, tránh lý luận suông; khiêm tốn học hỏi, chống tự cao, tự đại, thỏa mãn với những kiến thức đã có…; không ngừng nâng cao trình độ, phương pháp tư duy, năng lực lãnh đạo, thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Học lý luận không phải để nói mép, nhưng biết lý luận mà không thực hành là lý luận suông. Học là để áp dụng vào việc làm. Làm mà không có lý luận thì không khác gì đi mò trong đêm tối, vừa chậm chạp vừa hay vấp váp. Có lý luận thì mới hiểu được mọi việc trong xã hội, trong phong trào để chủ trương cho đúng, làm cho đúng”2.
Ngoài những giải pháp chung xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên phục vụ công tác đào tạo, bồi dưỡng thì Đảng uỷ, Ban Giám hiệu Nhà trường và giảng viên giảng dạy, nghiên cứu Lịch sử Đảng tại Trường Chính trị tỉnh Khánh Hoà cần quan tâm thực hiện tốt những nội dung cơ bản sau:
Thứ nhất, nhận thức đúng, đủ về vị trí, tầm quan trọng của công tác giảng dạy và nghiên cứu Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam đối với công tác tư tưởng, lý luận và công tác xây dựng Đảng nói chung và của Đảng bộ tỉnh Khánh Hoà nói riêng trong tình hình mới. Coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác chính trị - tư tưởng, làm cho lịch sử của Đảng và Đảng bộ địa phương thấm sâu trong tâm trí mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân, khơi dậy tinh thần yêu nước, ý chí tự lực tự cường, khát vọng xây dựng đất nước hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc và quê hương Khánh Hoà giàu mạnh.
Thứ hai, mỗi giảng viên giảng dạy và nghiên cứu Lịch sử Đảng cần tập trung vào nghiên cứu sự lãnh đạo của Đảng, của Đảng bộ tỉnh Khánh Hoà trong thời kỳ đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; kịp thời đúc kết những bài học kinh nghiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, góp phần tiếp tục tổng kết những vấn đề lý luận – thực tiễn mới để bổ sung, hoàn thiện đường lối đổi mới của Đảng và của Đảng bộ tỉnh Khánh Hoà trong thời kỳ mới.
Thứ ba, nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy, học tập môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam trong chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên hệ trung cấp lý luận chính trị đi đôi với nâng cao chất lượng tuyên truyền, giáo dục lịch sử Đảng bộ tỉnh Khánh Hoà nhằm giáo dục truyền thống, bồi đắp tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, tự hào về truyền thống vẻ vang của địa phương qua 370 năm (1653 – 2023) xây dựng và phát triển.
Thứ tư, không ngừng đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy; đẩy mạnh áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của người dạy và người học; cập nhật chủ trương, đường lối của Đảng nói chung và của Đảng bộ tỉnh Khánh Hoà để có những bài giảng thực sự chất lượng gắn với thực tiễn của đất nước và của địa phương trong bối cảnh phát triển mới.
Thứ năm, tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục Lịch sử Đảng, bao gồm cả Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam và lịch sử Đảng bộ địa phương bằng nhiều hình thức phong phú, sinh động, phù hợp với đối tượng cụ thể nhằm phát huy tốt nhất hiệu quả công tác giảng dạy và nghiên cứu Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, đưa Lịch sử Đảng vào thực tiễn cuộc sống, góp phần xây dựng, củng cố niềm tin, lý tưởng cách mạng cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ tại địa phương trong tình hình hiện nay.
Thứ sáu, gắn công tác giảng dạy và nghiên cứu lịch sử Đảng với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; kịp thời đấu tranh phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái, những luận điệu phản động, xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước Việt Nam trong tình hình hiện nay.
Kế thừa những kết quả đạt được, với quyết tâm chính trị, niềm tin tâm huyết và trách nhiệm, bản lĩnh chính trị vững vàng, phát huy truyền thống đoàn kết và thành tích vẻ vang của Nhà trường qua 75 năm xây dựng và phát triển, Trường Chính trị tỉnh khánh Hòa sẽ tiếp tục đổi mới toàn diện, phát huy tính chủ động, sáng tạo, linh hoạt, huy động các nguồn lực để xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên có đủ phẩm chất chính trị và năng lực, trình độ chuyên môn, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh Khánh Hoà trong giai đoạn mới
1. Xem: Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh: “Quy chế giảng viên trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương” Ban hành kèm theo QĐ số 6468/QĐ-HVCTQG ngày 21-12-2021
2. Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2011, T. 6, tr.357