Ngày 27 và 28-10-2025, Đoàn khảo sát thực tế của Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh thực hiện nghiên cứu, khảo sát về phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Hưng Yên. Đoàn đã nghe báo cáo, trao đổi nội dung nghiên cứu với Sở Nông nghiệp và Môi trường và các xã Quỳnh Phụ, Phụng Công. Sau đó, đoàn công tác tiếp tục nghiên cứu, khảo sát thực tiễn một số mô hình phát triển kinh tế nông thôn trên địa bàn tỉnh.


Đoàn công tác của Viện Lịch sử Đảng làm việc với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh uỷ Hưng Yên


Xây dựng nông thôn mới (NTM) là một chủ trương lớn của Đảng. Thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 5-8-2008 “Về nông nghiệp, nông dân, nông thôn” của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, ngày 28-10-2008, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 24/2008/NQ-CP về “Ban hành chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân và nông thôn”, tiếp đó là Quyết định số 491/QĐ-TTg, ngày 16-4-2009 “Về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới”, gồm 19 tiêu chí cụ thể cho xã nông thôn mới (NTM). Sau gần 10 năm triển khai thực hiện, Chính phủ ban hành Quyết định số 1600/QĐ-TTg, ngày 16-8-2016 “Phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020”; Quyết định số 1980/QĐ-TTg, ngày 17-10-2016 “Về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2016-2020” (gồm 19 tiêu chí, các tiêu chí có nhiều thay đổi chi tiết, cụ thể hơn); Quyết định số 1760/QĐ-TTg, ngày 10-11-2017 “Điều chỉnh, bổ sung Quyết định số 1600/QĐ-TTg, ngày 16-8-2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020”; Quyết định số 263/QĐ-TTg, ngày 22-2-2022 của Thủ tướng Chính phủ, “phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025”; Quyết định số 691/QĐ-TTg, ngày 5-6-2018 “Ban hành tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2018-2020”. Bộ tiêu chí mới đáp ứng yêu cầu của tình hình phát triển kinh tế - xã hội nông thôn sau gần 10 năm tiến hành xây dựng NTM, là căn cứ để xây dựng NTM trên toàn quốc, phù hợp với từng giai đoạn.

Sau gần 20 năm triển khai thực hiện, diện mạo nông thôn Việt Nam có nhiều khởi sắc. Kết quả thực hiện 2 Chương trình mục tiêu quốc gia qua 2 giai đoạn tiếp tục khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng, nhà nước; thúc đẩy phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh; diện mạo nông thôn, đời sống vật chất và tinh thần của nông dân trên cả nước được nâng lên toàn diện.

Đối với tỉnh Hưng Yên, qua hai giai đoạn triển khai xây dựng NTM, Hưng Yên là một trong những tỉnh đầu tiên của cả nước được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Bước sang năm 2025, tỉnh tập trung đẩy mạnh xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu với mục tiêu: tiếp tục triển khai chương trình xây dựng NTM gắn với thực hiện có hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững; từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn; xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đồng bộ và từng bước hiện đại, bảo đảm môi trường, cảnh quan nông thôn sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn, giàu bản sắc văn hóa truyền thống.

Trong quá trình xây dựng NTM, Tỉnh ủy Hưng Yên đã ban hành các Nghị quyết triển khai thực hiện chủ trương của Trung ương. Các cấp ủy đảng từ tỉnh đến cơ sở đã chủ động, khẩn trương xây dựng kế hoạch, chương trình hành động nhằm quán triệt, triển khai học tập và thực hiện Nghị quyết đến toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân trong tỉnh một cách nghiêm túc, toàn diện và kịp thời, tạo sự chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng NTM. Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã quan tâm chỉ đạo, ban hành và triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách, thường xuyên chỉ đạo kiểm tra, giám sát, đôn đốc các ngành, địa phương thực hiện Chương trình xây dựng NTM và tái cơ cấu ngành nông nghiệp; kịp thời phát hiện và chỉ đạo tháo gỡ, xử lý các vấn đề phát sinh, khó khăn, vướng mắc. Đồng thời, tổ chức rà soát, kịp thời bổ sung, sửa đổi cơ chế chính sách hỗ trợ, quản lý đầu tư xây dựng công trình kết cấu hạ tầng NTM nhằm thúc đẩy, phát huy tính chủ động, sáng tạo của các địa phương; huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn vốn, đẩy nhanh tiến độ xây dựng kết cấu hạ tầng NTM. Chỉ đạo việc tuyên truyền, vận động nhân dân, tổ chức và doanh nghiệp hưởng ứng, tích cực tham gia xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh.

Qua nghiên cứu, khảo sát cho thấy, tại thời điểm trước khi hợp nhất tỉnh (ngày 1-7-2025), toàn bộ 341/341 xã (gồm 118 xã thuộc tỉnh Hưng Yên và 223 xã thuộc tỉnh Thái Bình) đạt chuẩn NTM (đạt 100%); 163/341 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (chiếm 47,8%); 57/341 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (chiếm 16,7%). Cụ thể, địa  bàn tỉnh Hưng Yên: 118/118 xã (đạt 100%) được công nhận đạt NTM nâng cao; 51/118 xã (đạt 43,22% số xã đạt NTM nâng cao) đạt NTM kiểu mẫu; 2 huyện được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao và 232 khu dân cư được công nhận Khu dân cư NTM kiểu mẫu. Địa bàn tỉnh Thái Bình: 223/223 xã (100%) được công nhận đạt chuẩn NTM; 45/223 xã (20,18%) được công nhận đạt NTM nâng cao; 6/45 xã (đạt 13,33% số xã đạt NTM nâng cao) được công nhận đạt NTM kiểu mẫu; 7 huyện và 1 thành phố được công nhận đạt chuẩn NTM/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM1.
 


Đoàn công tác của Viện Lịch sử Đảng làm việc với Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên

 

Thực hiện Đề án mỗi xã một sản phẩm (OCOP), tính đến tháng 10-2025, toàn tỉnh có 606 sản phẩm tham gia đánh giá, xếp hạng được công nhận sản phẩm OCOP. Trong đó có 493 sản phẩm đạt 3 sao và 113 sản phẩm đạt 4 sao. Toàn tỉnh tổ chức, xây dựng được 60 mô hình sản xuất lúa tập trung từ 5 ha trở lên, với tổng diện tích trên 1.192 ha, cánh đồng liên kết là trên 6.823 ha.

Khảo sát thực tế tại xã Quỳnh Phụ (gồm toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của thị trấn Quỳnh Côi, xã Quỳnh Hồng, Quỳnh Hội, Quỳnh Hải, Quỳnh Mỹ và Quỳnh Hưng trước đây) có tổng diện tích 31,98 km2, dân số 52.000, với nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội. Quá trình xây dựng NTM đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, diện mạo nông thôn đổi mới rõ nét, kinh tế - xã hội phát triển toàn diện, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được tăng cường; đội ngũ cán bộ từng bước trưởng thành, đúc rút nhiều bài học kinh nghiệm quan trọng trong lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng kinh tế nông thôn và xây dựng NTM. Đặc biệt, nét nổi bật ở Quỳnh Phụ trong phong trào xây dựng NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu tiến tới xây dựng NTM hiện đại là cấp ủy, chính quyền và cả hệ thống chính trị đã có nhiều cách làm hay nhằm phát huy cao độ vai trò chủ thể của người dân.

Việc hiến đất, hiến tài sản làm đường giao thông trở thành phong trào cách mạng sâu rộng. Trên địa bàn 6 xã của xã Quỳnh Phụ trước sáp nhập, nhân dân xã Quỳnh Hưng đã hiến 2.234m2 đất; xã Quỳnh Mỹ có 293 hộ hiến 22.551,7m2 đất nông nghiệp, 3.378m2 đất ở; xã Quỳnh Hội có 386 hộ hiến 16.500m2 đất nông nghiệp, 1.500m2 đất thổ cư và hiện nay nhân dân đã đồng thuận hiến khoảng 17.500m2 đất thổ cư để làm 5 tuyến đường trong khu dân cư; xã Quỳnh Hải có 28 hộ hiến 1.400m2 đất2. 

Tính riêng giai đoạn 2020-2025, xã Quỳnh Phụ (gồm 6 đơn vị hành chính cấp xã trước đây) đã đầu tư 26 công trình công cộng, 11 công trình đường giao thông, 16 công trình trường học và 12 công trình văn hóa với tổng giá trị đầu tư lên đến 1.252,34 tỷ đồng3. Đến năm 2025, các xã cơ bản hoàn thành tiêu chí NTM nâng cao. Một số sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP là: Tinh dầu Hương Thảo Quỳnh Hồng, Bánh đa Ngọ Hoa, Hành hoa Quỳnh Hải, Nếp Gấu đỏ Quỳnh Mỹ và Rượu làng Rèm Quỳnh Hưng,...
 



Đoàn công tác của Viện Lịch sử Đảng làm việc với Đảng uỷ xã Quỳnh Phụ, tỉnh Hưng Yên

 

Khảo sát nghiên cứu, tìm hiểu quá trình lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chủ trương của Đảng về phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng NTM tại xã Phụng Công, Đoàn công tác đã nắm bắt các thông tin về việc phát triển mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, công nghệ cao, thông minh; giải pháp phát triển sản phẩm chủ lực, đặc trưng của địa phương. Xã Phụng Công (gồm toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của xã Xuân Quan, xã Cửu Cao và xã Phụng Công) nằm ở cửa ngõ của Thủ đô Hà Nội với diện tích 14,62km2 và dân số 31.524 người. Đảng ủy, chính quyền xã Phụng Công xác định mục tiêu xây dựng xã Phụng Công thành xã NTM phát triển toàn diện và bền vững, trở thành xã kiểu mẫu về sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.  Trong quá trình xây dựng NTM, xã Phụng Công được đánh giá là điểm sáng thực hiện tiêu chí về tổ chức sản xuất nâng cao thu nhập, nâng cao đời sống cho nhân dân. Toàn xã có 8 khu dân cư NTM kiểu mẫu.

 

Phụng Công xây dựng mô hình phát triển hoa, cây cảnh với một số sản phẩm chủ lực nhờ việc khai thác, phát huy các lợi thế của xã ven đô thị. Hằng năm, nghề sản xuất hoa, cây cảnh của xã đã cung ứng cho thị trường 30-40  triệu sản phẩm hoa, cây cảnh các loại. Nhờ đó, Phụng Công trở thành một trong 3 trung tâm sản xuất, kinh doanh và trung chuyển hoa, cây cảnh lớn nhất miền Bắc. Tại các vùng chuyên canh, có trình độ kỹ thuật và kinh nghiệm sản xuất hiệu quả, thu nhập trung bình khoảng 900 triệu đồng/ha/năm. Một số hộ có thu nhập từ 5 tỷ đến 10 tỷ đồng/năm4.
 


Đoàn công tác của Viện Lịch sử Đảng làm việc tại xã Phụng Công, tỉnh Hưng Yên


Để tiếp tục thực hiện tốt phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, trong khi chờ Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia NTM và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2030 và chờ Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí xã NTM và xã NTM hiện đại, tỉnh Hưng Yên  tiếp tục tập trung huy động, quản lý, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, nhất là nguồn lực xã hội hóa để xây dựng NTM; khuyến khích các mô hình người dân tự chủ, tự làm, tự chịu trách nhiệm trong xây dựng, quản lý, khai thác hạ tầng, thiết chế văn hóa cơ sở. Bên cạnh đó, tỉnh tiếp tục chỉ đạo thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững và đẩy mạnh xây dựng “Cánh đồng mẫu lớn”, sản xuất tập trung song song với việc chú trọng thu hút các doanh nghiệp lớn đầu tư, phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với phát triển công nghiệp chế biến…

Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Hưng Yên lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 xác định mục tiêu phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó có những tiêu chí cụ thể. Để đạt mục tiêu, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đã đề ra 6 nhiệm vụ trọng tâm, 3 đột phát chiến lược và 4 giải pháp chủ yếu. Đối với việc xây dựng NTM, Nghị quyết Đại hội xác định: tỷ lệ số xã đạt chuẩn NTM đến năm 2030: trên 70% (NTM, NTM hiện đại theo chuẩn 2025-2030) và tỷ lệ số xã đạt chuẩn NTM hiện đại đến năm 2030: trên 15%5. Đạt được những chỉ tiêu về xây dựng NTM, NTM hiện đại sẽ góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, nhằm phát triển tỉnh Hưng Yên nhanh, bền vững theo hướng công nghiệp hiện đại, giàu đẹp, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.




Đoàn công tác Viện Lịch sử Đảng thăm mô hình trồng rau tại xã Quỳnh Phụ, tỉnh Hưng Yên


 

1. Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên: “Báo cáo kết quả trong thực hiện chủ trương của Đảng về phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Hưng Yên”, tháng 10-2025, trang 4, (tài liệu lưu tại Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên)

2, 3. Ủy ban nhân dân xã Quỳnh Phụ: “Báo cáo Phong trào toàn dân tham gia hiến đất mở rộng và xây dựng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông trên địa bàn xã Quỳnh Phụ”, ngày 11-8-2025, trang 5, 2 (tài liệu lưu tại Văn phòng UBND xã Quỳnh Phụ)

4. Ủy ban nhân dân xã Phụng Công: “Báo cáo Kết quả xây dựng nông thôn mới nâng cao đến tháng 9 năm 2025 của xã Phụng Công, tỉnh Hưng Yên”, tháng 10-2025, tr. 27-28 (tài liệu lưu tại Văn phòng UBND xã Phụng Công)

5. https://baohungyen.vn/nghi-quyet-dai-hoi-dai-bieu-dang-bo-tinh-hung-yen-lan-thu-i-nhiem-ky-2025-2030-3187069.html.