Ngày 26-9-2025, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức họp Hội đồng nghiệm thu đề tài cấp bộ “Xây dựng giai cấp nông dân trong thời kỳ đổi mới”, do PGS,TS Dương Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện làm Chủ tịch. Đây là một trong những đề tài cấp bộ do Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức nghiên cứu trong năm 2024-2025, do TS Nguyễn Danh Lợi làm Chủ nhiệm; các nhà khoa học thuộc Viện Lịch sử Đảng là thành viên chính. Đề tài được Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao, dưới đây là những kết quả chủ yếu của đề tài:

Đề tài khẳng định trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới từ năm 1986 đến nay, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng giai cấp nông dân Việt Nam vững mạnh. Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị nêu rõ các quan điểm, chủ trương về xây dựng giai cấp nông dân và Hội Nông dân Việt Nam; về phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới. Trong đó xác định rõ giai cấp nông dân Việt Nam là lực lượng chính trị to lớn có vai trò vị trí, vai trò quan trọng trong các giai đoạn cách mạng của dân tộc. Trong công cuộc đổi mới, Đảng chủ trương gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng giai cấp nông dân với phát triển kinh tế nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới. Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 5-8-2008 của Ban Chấp hành Trung ương khóa X nêu rõ: “các vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn phải được giải quyết đồng bộ, gắn với quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn là một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Trong mối quan hệ mật thiết giữa nông nghiệp, nông dân và nông thôn, nông dân là chủ thể của quá trình phát triển, xây dựng nông thôn mới gắn với xây dựng các cơ sở công nghiệp, dịch vụ và phát triển đô thị theo quy hoạch là căn bản; phát triển toàn diện, hiện đại hóa nông nghiệp là then chốt”. Những quan điểm này tiếp tục được khẳng định lại tại Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 6-6-2022 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII: “Liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân Việt Nam và đội ngũ trí thức, dưới sự lãnh đạo của Đảng là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam; là nguồn sức mạnh, động lực chủ yếu và là nhân tố có ý nghĩa quyết định bảo đảm thắng lợi bền vững của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Đề tài làm rõ Hội Nông dân Việt Nam - tổ chức hội của giai cấp nông dân được xây dựng vững chắc. Trong quá trình thực hiện công cuộc đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng, tháng 5-1988, sau 58 năm kể từ ngày thành lập và 9 năm trực tiếp chuẩn bị, Hội Nông dân Việt Nam đã tổ chức thành công Đại hội đại biểu lần thứ nhất. Đây là sự kiện trọng đại đối với giai cấp nông dân và mỗi hội viên Hội Nông dân Việt Nam. Từ đây, cơ quan chỉ đạo (Ban chấp hành) các cấp Hội Nông dân Việt Nam từ Trung ương đến cơ sở đã chính thức được đại hội các cấp Hội bầu ra. Kể từ sau đại hội này, Hội Nông dân Việt Nam tổ chức đại hội đại biểu định kỳ theo quy định của Điều lệ Hội. Tại các địa phương, tất cả các xã và phường có nông dân đều có tổ chức Hội. Chất lượng cán bộ Hội các cấp được nâng cao, gồm những người am hiểu về công tác vận động quần chúng, có chuyên môn liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn; Chủ tịch Hội Nông dân các cấp là Ủy viên cấp ủy Đảng cùng cấp.

Đề tài phân tích làm rõ phong trào thi đua của giai cấp nông dân phát triển mạnh, góp phần thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới. Từ năm 1986 đến nay, giai cấp nông dân Việt Nam luôn tích cực tham gia các phong trào thi đua xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong đó nổi bật 3 phong trào: “Phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau xóa đói, giảm nghèo và làm giàu chính đáng”; “Phong trào xây dựng nông thôn mới” và “Phong trào bảo đảm quốc phòng, an ninh”. Các phong trào đều phát triển mạnh, thu hút đông đảo nông dân tham gia. Những kết quả của các phong trào thi đua góp phần vào những thành tựu chung đối với việc xây dựng và phát triển các địa phương nói chung, đối với công tác xây dựng giai cấp nông dân nói riêng.

Đề tài đúc kết được 6 kinh nghiệm có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Một là, tiếp tục quán triệt chủ trương của Đảng về vai trò, vị trí của giai cấp nông dân trong cách mạng Việt Nam và kiên trì vị thế nền tảng của nông nghiệp. Hai là, phát huy dân chủ, chăm lo, bảo vệ quyền lợi, nguyện vọng chính đáng của giai cấp nông dân. Ba là, tạo mọi điều kiện cho nông dân phát triển sản xuất, xây dựng đời sống mới văn minh, hiên đại. Bốn là, xây dựng người nông dân phát triển toàn diện. Năm là, xây dựng nông thôn mới phát triển toàn diện. Sáu là, xây dựng Hội Nông dân Việt Nam vững mạnh, thực sự đại diện cho quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nông dân.

Đề tài xác định phương hướng và đề ra giải pháp xây dựng giai cấp nông dân Việt Nam trong giai đoạn mới, trong đó phương hướng chung nêu rõ các vấn đề: Về chính trị, tiếp tục thực hiện liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức. Về kinh tế, giai cấp nông dân phải trở thành lực lượng lao động tiên tiến, có năng suất, chất lượng, hiệu quả cao. Về mặt văn hóa, giai cấp nông dân là lực lượng chủ chốt gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam ở nông thôn. Về quốc phòng, an ninh, đối ngoại, giai cấp nông dân cần tích cực tham gia bảo đảm quốc phòng, an ninh ở địa phương và tham gia thực hiện đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, góp phần vào công cuộc xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đề tài đề ra 6 nhóm giải pháp tiếp tục xây dựng giai cấp nông dân Việt Nam trong giai đoạn mới phù hợp với chủ trương của Đảng và tình hình thực tiễn của đất nước: Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đối với việc xây dựng giai cấp nông dân và phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới; Hai là, tổ chức nghiên cứu đánh giá những chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về xây dựng giai cấp nông dân để điều chỉnh phù hợp nhằm tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với giai cấp nông dân; Ba là, đẩy mạnh công tác quy hoạch không gian phát triển địa bàn dân cư và địa bàn sản xuất, kinh doanh của nông dân, nông thôn; Bốn là, đẩy mạnh phát triển kinh tế nông nghiêp, nông thôn, nâng cao đời sống của giai cấp nông dân; Năm là, nâng cao trình độ và kiến thức về mọi mặt cho giai cấp nông dân; Sáu là, tăng cường thông tin và tuyên truyền trong giai cấp nông dân; Bảy là, tăng cường đoàn kết trong giai cấp nông dân và giữa giai cấp nông dân với các giai cấp, tầng lớp khác; Tám là, xây dựng Hội Nông dân Việt Nam vững mạnh.