Hội thảo khoa học: Quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam giúp cách mạng Lào - Ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm

Thực hiện sự chỉ đạo của Quân uỷ Trung ương về tổ chức Hội thảo khoa học kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam giúp cách mạng Lào (30-10-1949 - 30-10-2024), ngày 25-10-2024, tại Hà Nội, Bộ Quốc phòng tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam giúp cách mạng Lào - Ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm”. Hội thảo là một trong những hoạt động có ý nghĩa thiết thực kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam giúp cách mạng hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944 - 22-12-2024).

Chủ trì Hội thảo gồm các đồng chí: Thượng tướng TS Lê Huy Vịnh, Uỷ viên BCH Trung ương Đảng, Uỷ viên Quân uỷ Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc Phòng, Trưởng Ban chỉ đạo hội thảo;  Thượng tướng Phùng Sĩ Tấn, Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Phó trưởng Ban chỉ đạo hội thảo; Trung tướng Trương Thiên Tô, Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, Phó trưởng Ban chỉ đạo hội thảo; Thiếu tướng Huỳnh Đắc Hương, Trưởng Ban liên lạc toàn quốc Cựu Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam giúp cách mạng Lào, Phó trưởng Ban chỉ đạo hội thảo; Thiếu tướng, TS Nguyễn Hoàng Nhiên, Viện trưởng Viện Lịch sử Quân sự, Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam, Phó trưởng Ban chỉ đạo hội thảo.

Khách mời quốc tế có các đồng chí: Thượng tướng Thongloi Silivong, Ủy viên Trung ương Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Lào; Bà Khamphao Ernthavanh, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào tại Việt Nam;

Dự hội thảo có các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo một số ban, bộ ngành Trung ương; đại diện lãnh đạo, chỉ huy một số cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng; một số đồng chí lão thành cách mạng, Anh hùng LLVT nhân dân; một số tướng lĩnh, cựu Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam giúp cách mạng Lào cùng đông đảo các nhà khoa học trong và ngoài Quân đội...

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thượng tướng Lê Huy Vịnh khẳng định: Cách đây 75 năm, ngày 30-10-1949, Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương quyết định: Các lực lượng quân đội Việt Nam hoạt động ở Lào tổ chức theo hệ thống riêng của Quân đội Việt Nam và mang danh nghĩa là “Quân tình nguyện”. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, thấm nhuần tư tưởng “giúp nhân dân nước bạn tức là mình tự giúp mình”, phát huy truyền thống của quân đội cách mạng, chủ nghĩa yêu nước chân chính và tinh thần quốc tế vô sản trong sáng, Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam đã “kề vai sát cánh”, “chung lưng đấu cật”, cùng với toàn Đảng, toàn quân và toàn dân nước bạn Lào chiến đấu anh dũng, giành thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ vững chắc nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Những cống hiến, hy sinh to lớn của Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam trực tiếp củng cố và xây đắp nên truyền thống đoàn kết chiến đấu đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam - một biểu tượng đoàn kết quốc tế vô sản, mẫu mực có một không hai trong lịch sử quan hệ quốc tế.

Đề dẫn hội thảo do Trung tướng Trương Thiên Tô, Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam trình bày khẳng định: Ngày 30-10-1949, để đáp ứng yêu cầu đoàn kết, liên minh chiến đấu giữa cách mạng Việt Nam với cách mạng Lào, Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương quyết định đưa các lực lượng quân sự của Việt Nam sang tham gia chiến đấu và công tác giúp Lào, được tổ chức thành hệ thống riêng và lấy danh nghĩa là “Quân tình nguyện”. Đây là mốc lịch sử có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam, đánh dấu bước trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam trong thực hiện nhiệm vụ quốc tế cao cả; đồng thời, khẳng định đường lối chiến lược đúng đắn của Đảng trong thực hiện nhiệm vụ quốc tế giúp cách mạng Lào.

Từ những đơn vị hoạt động phân tán nhỏ lẻ (tổ, đội), Quân tình nguyện Việt Nam phát triển thành các đơn vị độc lập quy mô đại đội, tiểu đoàn và đoàn (tương đương trung đoàn), gồm các đoàn: 80, 81, 82 và 83 ở Thượng Lào, Đoàn 280 ở Trung Lào và các đại đội, tiểu đoàn hoạt động ở Hạ Lào. Những hoạt động của Quân tình nguyện Việt Nam đã giúp Lào phát triển lực lượng vũ trang, xây dựng căn cứ kháng chiến, phối hợp chiến đấu tiêu hao, tiêu diệt địch trong nhiều chiến dịch như Thượng Lào (1953), Trung Lào (1953-1954), Hạ Lào - Đông Bắc Campuchia (1954), Thượng Lào (1954). Những thắng lợi của liên quân Việt Nam - Lào đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ở Lào và thắng lợi vẻ vang của nhân dân ba nước Đông Dương.

Tham luận tại hội thảo, đồng chí Khămphâu Ânthạvăn, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tại Việt Nam khẳng định: Sự kiện ngày 30-10-1949, Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương quyết định các lực lượng quân sự của Việt Nam chiến đấu và công tác giúp Lào tổ chức thành hệ thống riêng và lấy danh nghĩa là Quân tình nguyện, đánh dấu bước phát triển của lực lượng quân sự Việt Nam giúp cách mạng Lào, đồng thời tạo cơ sở để tăng cường đoàn kết, liên minh chiến đấu Lào - Việt đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của cách mạng mỗi nước, nhất là đối với cách mạng Lào. Các lực lượng Quân tình nguyện Việt Nam tại Lào đặt dưới quyền tối cao của Chính phủ Lào kháng chiến, theo đường lối chính trị, quân sự của cách mạng Lào.

Trong những năm đầu kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược (1954-1957), được sự giúp đỡ của Đoàn cố vấn quân sự 100, quân và dân Lào đẩy mạnh vận động nhân dân, củng cố chính quyền, xây dựng hệ thống khu chiến đấu ở hai tỉnh tập kết Sầm Nưa và Phông Xa Lỳ, góp phần làm thất bại âm mưu lấn chiếm vùng giải phóng, tiêu diệt lực lượng cách mạng của đối phương. Từ năm 1959 - 1961, Đoàn chuyên gia quân sự 959 và các đơn vị thuộc Quân khu 4, Quân khu Tây Bắc của Việt Nam giúp Lào nhanh chóng khôi phục, mở rộng căn cứ kháng chiến, chiếm 2/3 diện tích nước Lào, góp phần buộc đối phương phải ngồi vào bàn đàm phán, tiến tới ký Hiệp định Genève về Lào năm 1962. Trong những năm sau đó, nhất là giai đoạn 1973-1975, cùng với việc giúp Lào xây dựng cơ sở quần chúng, củng cố căn cứ kháng chiến, Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam đã có nhiều đóng góp to lớn trong xây dựng lực lượng vũ trang, với nòng cốt là Quân giải phóng nhân dân Lào, ngày càng trưởng thành, tạo tiền đề vững chắc cho cách mạng Lào tiến lên giành những thắng lợi quân sự trên chiến trường và giành được chính quyền vào năm 1975.

Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ chế độ dân chủ nhân dân, Chuyên gia quân sự và Quân tình nguyện Việt Nam cùng các lực lượng của Lào chú trọng xây dựng, củng cố chính quyền cơ sở, xây dựng, phát triển lực lượng vũ trang ba thứ quân, nhất là lực lượng vũ trang địa phương, củng cố thế trận quốc phòng toàn dân ngày càng vững mạnh. Nhờ đó, tình hình trật tự, an ninh của Lào dần ổn định, các lực lượng cách mạng Lào từng bước trưởng thành, tự đảm đương nhiệm vụ, làm chủ tình hình. Vào cuối thập niên 80 của thế kỷ XX, căn cứ vào tình hình chính trị ở Lào đã có bước phát triển ổn định, lãnh đạo hai nước Việt Nam và Lào thống nhất rút dần Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam tại Lào về nước. Đầu tháng 1-1989, quá trình rút Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam tại Lào được hoàn thành.

Ban Tổ chức đã nhận được hơn 80 báo cáo, tham luận của các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Đại sứ quán, Tùy viên quốc phòng nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tại Việt Nam, Cục trưởng Cục Khoa học - Lịch sử quân sự, Bộ Quốc phòng Lào; lãnh đạo, chỉ huy các quân khu, các tổng cục, cục, Bộ đội Biên phòng, binh đoàn, học viện, nhà trường, viện nghiên cứu, các cựu quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam giúp cách mạng Lào, các nhà khoa học trong và ngoài quân đội...  Mỗi báo cáo, tham luận là một công trình nghiên cứu khoa học độc lập, có giá trị lịch sử và khoa học, luận giải và làm rõ hơn nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn, được thể hiện nổi bật ở một số nội dung chính sau:

Một là, khẳng định sự đúng đắn, sáng tạo trong quan điểm, đường lối quốc tế vô sản của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh về giúp cách mạng Lào.

Hai là, tiếp tục khẳng định tầm nhìn chiến lược của Đảng về việc thành lập Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam - một bộ phận của Quân đội nhân dân Việt Nam giúp cách mạng Lào.

Ba là, khẳng định và làm sâu sắc thêm vai trò lực lượng nòng cốt của Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam đoàn kết cùng quân và dân Lào chiến đấu, lập nên những chiến công xuất sắc, góp phần to lớn vào thắng lợi của cách mạng Lào.

Bốn là, tiếp tục khẳng định và làm sâu sắc thêm vị trí, vai trò của Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam trong góp phần xây đắp và phát triển mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam, để lại những bài học kinh nghiệm lịch sử sâu sắc, quý giá.

Năm là, kế thừa và phát huy truyền thống, cựu Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam tiếp tục góp phần củng cố và phát triển mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam trong thời kỳ mới.

Hội thảo là dịp để nhận thức đúng đắn, sâu sắc hơn nữa về ý nghĩa lịch sử, những cống hiến, hi sinh to lớn của thế hệ cha anh đi trước để giành được thắng lợi, qua đó, quyết tâm gìn giữ, củng cố và phát huy sức mạnh quan hệ đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân hai nước Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong thời kỳ mới, góp phần tích cực vào việc duy trì hòa bình, ổn định, phát triển của khu vực và thế giới.

Thông qua Hội thảo, các nhân chứng lịch sử bổ sung thêm tư liệu mới, tô thắm truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất của dân tộc, tinh thần đoàn kết quốc tế vô sản trong sáng, thủy chung của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, của dân tộc Việt Nam anh hùng; bồi đắp và phát huy mạnh mẽ lòng tự hào, tự tôn dân tộc, ý chí tự lực tự cường, tinh thần đoàn kết quốc tế cao cả cho thế hệ hôm nay và mai sau; đúc rút kinh nghiệm và bài học lịch sử để vận dụng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN trong giai đoạn mới.

                                                                                                            LÂM ANH