Tóm tắt: Tinh gọn bộ máy Nhà nước theo hướng “tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả” là một chủ trương lớn của Đảng, hợp lòng dân, bước đi quan trọng trong cuộc cách mạng bộ máy hành chính, nhằm nâng cao chất lượng quản trị quốc gia, phục vụ nhân dân. Tuy nhiên, trên không gian mạng, các phần tử xấu tìm mọi thủ đoạn xuyên tạc, đánh lừa nhận thức của cộng đồng về chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy Nhà nước. Bài viết chỉ ra luận điệu sai lệch và lật tẩy chiêu trò, thủ đoạn rất tinh vi, xảo quyệt và vô cùng nguy hiểm đang lan truyền trên không gian mạng, đồng thời đề xuất các giải pháp bảo vệ chủ trương đúng đắn của Đảng.

Từ khóa: Việt Nam, tinh gọn bộ máy, thế lực thù địch, không gian mạng

1. Cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy Nhà nước là một chủ trương lớn hợp lòng dân, đáp ứng được đòi hỏi bức thiết của thực tiễn đất nước và hội tụ đầy đủ “ý chí của Đảng - nguyện vọng của nhân dân”, tạo tiền đề cho Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, tinh giản biên chế, giảm gánh nặng ngân sách, “xây dựng đội ngũ cán bộ vừa hồng vừa chuyên”1, đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa nền hành chính quốc gia.

Trên các phương tiện truyền thông xã hội và không gian mạng, các đối tượng thù địch đã lợi dụng chủ trương tinh gọn bộ máy cố tình đưa ra luận điệu xuyên tạc, bóp méo bản chất đúng đắn của cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy Nhà nước Việt Nam nhằm kích động gây hoang mang dư luận xã hội. Dưới đây là một số luận điệu:

Thứ nhất, các đối tượng thù địch dùng thủ đoạn quy chụp, gán cho chủ trương tinh gọn bộ máy là hình thức làm cho có, không hiệu quả, không tạo ra thay đổi thực chất, chỉ để đối phó với dư luận trong nước và quốc tế. Các bài viết trên mạng xã hội thường được các đối tượng xấu, thù địch dùng các cụm từ như “đánh bóng thành tích”, “trình diễn cải cách”, “giảm biên chế vô tội vạ, gây tốn kém” nhằm cố tình bỏ qua những kết quả tích cực mà Việt Nam đã đạt được như việc hợp nhất đầu mối tổ chức, giảm biên chế thực chất, nâng cao năng lực cán bộ, ứng dụng công nghệ trong quản lý nhà nước; họ cố tình tách rời quá trình cải cách khỏi bối cảnh chính trị - kinh tế - xã hội cụ thể của Việt Nam để phủ nhận nỗ lực và kết quả bước đầu của quá trình tinh gọn bộ máy. Cá biệt còn các quan điểm sai lầm vu cáo trắng trợn cho rằng “đây là cuộc đấu đá thanh trừng nội bộ”, cố tình xuyên tạc với ý đồ, động cơ đen tối.  Những luận điệu sai trái thù địch này đánh vào tâm lý hoài nghi, thiếu niềm tin của một bộ phận cán bộ, đảng viên và người dân về các cải cách hành chính trước đây từng bị đánh giá là chậm hoặc chưa toàn diện.

Trong bối cảnh mới, xây dựng nền quản trị quốc gia, quản trị địa phương hiện đại, việc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh, bền vững trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc là chủ trương đúng đắn, đây cũng chính là ý Đảng, lòng dân. Tinh gọn, tập trung đầu mối, giảm bớt tầng nấc trung gian, giảm bớt cấp huyện, nâng cao hiệu quả giải quyết các thủ tục hành chính cũng như nâng cao hiệu quả công tác tập hợp nhân dân, giảm bớt sự chồng chéo trong các hoạt động của các cơ quan, tổ chức khác nhau. Theo thống kê, hiện nay, chi thường xuyên - đặc biệt là chi trả lương và phụ cấp cho bộ máy – thường chiếm khoảng 70% tổng chi ngân sách nhà nước. Điều này đã tạo ra sức ép lớn, làm thu hẹp đáng kể nguồn lực dành cho đầu tư phát triển các lĩnh vực như khoa học, giáo dục, y tế, đời sống nhân dân, cũng như các lĩnh vực then chốt khác như phát triển kết cấu hạ tầng, hạ tầng số. Một bộ máy cồng kềnh, nhiều tầng nấc trung gian, chồng chéo, thiếu hiệu lực, hiệu quả tất yếu sẽ dẫn đến tình trạng trì trệ, ách tắc trong quản lý, điều hành và thực thi chính sách. Đối với Việt Nam hiện nay, việc tinh gọn tổ chức bộ máy Nhà nước còn có ý nghĩa đặc biệt trong tháo gỡ những điểm nghẽn thể chế, khắc phục tình trạng chồng chéo khi một việc do nhiều cơ quan, nhiều nơi làm; ba, bốn cấp cùng trung gian thực hiện dẫn đến tắc nghẽn, trì trệ, như vậy đất nước sẽ không thể phát triển nhanh, bền vững và đột phá được.

Một điểm đáng chú ý, khi đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng văn minh, cần nhiều cán bộ giỏi về chuyên môn, tinh thông về nghiệp vụ, có tư duy đổi mới, phương pháp làm việc khoa học, có tầm nhìn, có năng lực cụ thể hóa và tổ chức thực hiện hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo, nói đi đôi với làm, dám nghĩ, dám nói, dám chịu trách nhiệm, vừa hồng, vừa chuyên, vừa có tài, vừa có đức và bộ máy hành chính công vụ tinh hoa, như sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong ước.

2. Trên không gian mạng hiện nay một số trang thông tin điện tử phản động đăng tải các bài viết xuyên tạc, xấu độc, điên cuồng chống phá, hoặc cố tình hướng lái thông tin với những lời lẽ lộng ngôn, hết sức hoang đường, xảo biện của các đối tượng xấu nhằm đánh tráo bản chất của công cuộc sắp xếp tinh gọn bộ máy, với mục đích cuối cùng là chống phá Đảng và Nhà nước, gây chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc. Những luận điệu này như là những “virut độc hại”, “cơn gió rất độc”, “nấm độc sau cơn mưa rào” cần cảnh giác, nhận diện chính xác, phản bác, lên án để cán bộ, đảng viên và nhân dân không bị lôi kéo, dao động. 

Thứ hai, các đối tượng xấu cố tình bóp méo việc tinh gọn bộ máy là giảm biên chế vô tội vạ, gây tốn kém cho nhân dân, trắng trợn cho rằng đây là “thanh trừng nội bộ”, “thanh trừng phe nhóm”, “đấu đá nội bộ” nhằm triệt hạ những cá nhân không cùng quan điểm với lãnh đạo. Trên các trang mạng xã hội các đối tượng xấu thường giật tít, câu like các bài tin phản động xuyên tạc như “Cuộc thanh trừng ngầm trong bộ máy nhà nước”, “Thanh lọc cán bộ - cải cách hay trả thù?… cố tình lờ đi quy trình tinh gọn bộ máy được thực hiện theo nguyên tắc dân chủ, công khai, minh bạch, “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân hưởng thụ”. Nhưng trên thực tế, việc bố trí, sắp xếp nhân sự không phải là sự quyết định tùy tiện mà dựa trên nguyên tắc, tiêu chí năng lực, trình độ, phẩm chất đạo đức và yêu cầu nhiệm vụ thực tiễn. Luận điệu phản động này không chỉ gây nhiễu loạn thông tin, mà gieo rắc nghi ngờ về động cơ tinh gọn bộ máy, làm suy giảm niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng; gây chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc.

Các đối tượng xấu chống đối, bôi xấu nói sai sự thật một cách lộ liễu, có thể không có tác động nhiều, “cái mà có thể có tác động nhiều hơn không phải là chuyện bôi xấu nói sai sự thật một cách lộ liễu như vậy, mà là những thứ cố gắng khách quan nhưng mà cài những thông điệp hoặc những thông tin sai trái vào trong đó. Cái đó nó nguy hiểm hơn”2. Nếu người đưa tin có vẻ cũng khách quan, nhưng người đưa tin chỉ nói thách thức, dù thách thức đó là có thật, nhưng rõ ràng người đưa tin không thấy cơ hội mà nó mang đến, bản chất tốt đẹp của chủ trương tinh gọn bộ máy. Đó là một cách chống phá tinh vi.  Do đó, chúng ta phải hết sức tỉnh táo, khôn khéo, tập trung kiên quyết đấu tranh phản bác lại luận điệu sai trái, “mưu đồ đả kích hoặc làm suy yếu sự lãnh đạo của Đảng bất kỳ trên lĩnh vực nào, và núp dưới hình thức nào”3.

Thứ ba, các thế lực thù địch, phản động ra sức thổi phồng, phóng đại về tình trạng thất nghiệp, đưa ra các cảnh báo đe dọa có tính chất phản động, gây hoang mang như cho rằng “hàng vạn cán bộ thất nghiệp sẽ gây bất ổn”, “tinh giản khiến vùng sâu vùng xa thiếu cán bộ phục vụ nhân dân”, gây rối loạn xã hội do tinh giản cán bộ, cán bộ mất việc dễ trở thành lực lượng bất mãn. Thủ đoạn ở đây là đánh tráo giữa “tinh giản hợp lý” và “sa thải hàng loạt”, cố tình không đề cập đến việc bố trí lại, đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp, hỗ trợ chính sách cho cán bộ trong diện tinh giản - những bước đi được Nhà nước triển khai có lộ trình rõ ràng và nhân văn, bám sát thực tiễn. Đặc biệt, trong điều kiện Đảng, Nhà nước luôn nhấn mạnh yêu cầu “tinh gọn mà không tinh giản cơ học”, “tinh giản đi đôi với nâng cao chất lượng đội ngũ”. Luận điệu này có chủ đích kích động tâm trạng lo lắng, cảm giác bất an trong xã hội, nhất là trong đội ngũ cán bộ, hòng cản trở chủ trương tinh gọn bộ máy.

Tinh giản bộ máy là khâu đột phá mang tính then chốt trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị quốc gia, xây dựng một nền hành chính tinh gọn, minh bạch và phục vụ nhân dân.

Những kết quả bước đầu rất ấn tượng, bộ máy Chính phủ tinh gọn còn 14 bộ, giảm 5 bộ, ngành, tương ứng giảm 22,7% và giảm 3 cơ quan thuộc Chính phủ, tương ứng giảm 37,5%; Bộ Quốc phòng, Bộ Công an giảm 13/13 tổng cục và tương đương giảm 100%; giảm 519 cục và tổ chức tương đương tương ứng giảm 77,6%; giảm 219 vụ và tổ chức tương đương tương ứng giảm 54,1%; giảm 3.303 chi cục và tương đương tương ứng giảm 91,7%; giảm 203 đơn vị sự nghiệp công lập, giảm 38%; cấp tỉnh tinh gọn còn 34 tỉnh giảm 29 tỉnh tương ứng giảm 46%; bỏ cấp huyện trung gian; cấp xã giảm 60-70%”4. Tinh thần sẵn sàng hy sinh dẹp bỏ cả lợi ích cá nhân vì sự phát triển của dân tộc của đội ngũ cán bộ là cơ sở quan trọng và đạo lý cho việc tinh gọn bộ máy, đồng thời góp phần sàng lọc, chọn lọc giữ người giỏi - bộ máy càng tinh gọn, người ở lại càng phải giỏi. Những luận điệu xuyên tạc chống lại chủ trương là hoàn toàn phi lý.

Thứ tư, một dạng luận điệu xuyên tạc tinh vi, nguy hiểm hơn lợi dụng hình thức “góp ý”, lồng ghép khéo léo thông tin sai sự thật vào trong các bài viết có vẻ khách quan, trung lập. Thủ đoạn này khiến người đọc khó phát hiện, dễ tiếp nhận mà không kịp phản biện, từ đó dẫn đến sự “nhiễm độc nhận thức” tiệm tiến trong một bộ phận cán bộ và nhân dân. Đặc biệt, những thông tin này thường chứa “một phần sự thật” nhưng bị bóp méo ngữ cảnh hoặc suy diễn sai lệch nhằm dẫn dắt tư duy theo hướng tiêu cực như khi đề cập đến cải cách bộ máy, thay vì phản đối trực diện, các đối tượng sử dụng lối đặt vấn đề mơ hồ như: “liệu đây có phải là mị dân?”, “tinh giản có công bằng?”, “có lợi ích nhóm hay không?”... Những nghi vấn này không đưa ra kết luận rõ ràng, nhưng đủ để gieo rắc sự hoài nghi, từng bước tạo nên nhận thức lệch lạc. Hệ quả là quá trình “tự diễn biến” trong tư tưởng, làm xói mòn niềm tin vào chủ trương, chính sách và vai trò lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

Trên không gian mạng, một số đối tượng đã lợi dụng danh nghĩa “góp ý chính sách”, “phản biện xã hội”, “phân tích học thuật”, “góp ý chủ trương, chính sách”, dưới hình thức bình luận hoặc “giả định phản biện” họ cho rằng: “nếu việc tinh giản cán bộ không đi kèm với cải cách thể chế thì có thể gây loạn”, “một số nước từng thất bại vì cải cách kiểu này”… đây là luận điểm sai trái, với vẻ ngoài trung lập, nhưng thực chất lồng ghép nhiều chi tiết bịa đặt, bóp méo chủ trương, chính sách để gây nhiễu loạn thông tin và định hướng dư luận. Các bài viết này thường được các phần tử xấu đăng trên các blog chính trị, trang web ẩn danh hoặc các tài khoản ảo có hình thức trình bày giống như báo chính thống, dễ gây nhầm lẫn cho người đọc, đặc biệt là sinh viên hoặc cán bộ trẻ chưa có đủ thông tin kiểm chứng. Thủ thuật phổ biến là đưa ra các số liệu không rõ nguồn, trích dẫn nửa vời từ các tài liệu quốc tế hoặc xuyên tạc các phát ngôn chính thức của Đảng, Nhà nước. Đây là thủ đoạn ngụy trang tinh vi, đánh tráo ranh giới giữa phản biện xây dựng và xuyên tạc có chủ ý. Việc góp ý, phản biện là cần thiết và được khuyến khích theo tinh thần Quyết định 218-QĐ/TW của Bộ Chính trị. Cần phân biệt rõ giữa phản biện chân thành nhằm hoàn thiện chính sách với hành vi lợi dụng góp ý để chống phá. Như C.Mác và Ph.Ăngghen từng cảnh báo: nguy hiểm nhất không phải là những kẻ công khai chống đối, mà là những kẻ đội lốt chân lý để xuyên tạc chân lý.

Thứ năm, các tổ chức phản động, phần tử cơ hội chính trị, đối tượng xấu đưa ra bình luận một chiều về thách thức, che giấu mục tiêu tốt đẹp của chủ trương. Một luận điệu khác là việc tập trung khai thác, phóng đại những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai chủ trương tinh gọn mà cố tình bỏ qua những nỗ lực, kết quả tích cực và mục tiêu lâu dài của chính sách. Các bài viết kiểu này thường khai thác các vấn đề như “chồng chéo chức năng”, “xung đột quyền lợi”, “thiếu hướng dẫn cụ thể”, từ đó đưa ra kết luận sai lệch rằng cải cách không khả thi, không phù hợp. Luận điệu này thường né tránh việc nhắc đến mục tiêu chính trị - xã hội tốt đẹp mà Đảng và Nhà nước đề ra như: phục vụ nhân dân tốt hơn, tiết kiệm ngân sách, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước. Đây là cách đánh vào tâm lý bi quan, dễ chán nản của một số cán bộ, công chức trước những thay đổi lớn về tổ chức, vị trí việc làm nhằm hạ thấp vai trò lãnh đạo của Đảng, làm suy giảm niềm tin xã hội và gây rối loạn về tư tưởng, nhận thức trong nhân dân. Nhận diện chính xác các luận điệu này là bước đi quan trọng để chủ động phòng ngừa, phản bác hiệu quả và giữ vững niềm tin vào sự đúng đắn của công cuộc cải cách tinh gọn bộ máy tạo sự đồng thuận xã hội và nhân dân.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhiều lần nhấn mạnh: Tinh gọn bộ máy là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, là cuộc cách mạng, phải thực hiện với quyết tâm cao nhất. “Nhẹ để cất cánh”. Hiện nay là “thời cơ vàng” để thực hiện tinh gọn tổ chức bộ máy. Mục tiêu không chỉ là tiết kiệm ngân sách mà quan trọng hơn là hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy Nhà nước, đưa đất nước phát triển.

Cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy với phương châm “tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả”, xây dựng quản trị quốc gia, quản trị địa phương hiện đại, là “đột phá của đột phá”, tháo gỡ “điểm nghẽn” của hệ thống chính trị, là một nhiệm vụ trọng tâm của tiến trình hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, mở đường đưa Việt Nam vững bước vào kỷ nguyên phát triển mới giàu mạnh, văn minh, hùng cường, thịnh vượng.

 

* Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vĩnh Long

** Trường Đại học Y dược Cần Thơ

Ngày gửi: 10-6-2025; ngày thẩm định 16-6-2025; Ngày duyệt đăng 20-6-2026

1. Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2011, T. 5, tr. 309

2. Nguyễn Sĩ Dũng: “Kết quả tinh gọn nhanh ngoài mức tưởng tượng”, https://www.haiduongtv.com/ts-nguyen-si-dung-ket-qua-tinh-gon-nhanh-ngoai-muc-tuong-tuong-4040633.html

3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2005, T. 21, tr. 711

4. Thành Chung: “Tinh gọn bộ máy: Sẽ giảm 5 bộ trưởng, 3 thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ”, https://tuoitre.vn/tinh-gon-bo-may-se-giam-5-bo-truong-3-thu-truong-co-quan-thuoc-chinh-phu-20250125074900977.htm.